เมืองทุ่งยั้ง เมืองโบราณสมัยสุโขทัยในเมืองลับแล อุตรดิตถ์

          พาไปทำความรู้จักกับเมืองทุ่งยั้ง เมืองโบราณนับพันปี ซึ่งเป็นสถานที่ตั้งของวัดพระบรมธาตุทุ่งยั้ง วัดสำคัญในอำเภอลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์ พร้อมชวนเที่ยวชมโบราณสถาน โบราณวัตถุ และวัฒนธรรมประเพณีอันดีงามของชาวทุ่งยั้ง

          ในอำเภอลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์ ไม่ได้มีเพียงแค่เมืองเก่าลับแลให้นักท่องเที่ยวได้เที่ยวชมและศึกษาวัฒนธรรมเท่านั้นนะคะ ในอำเภอเล็ก ๆ แห่งนี้ยังได้แอบซ่อนเมืองประวัติศาสตร์เอาไว้ด้วย ถือได้ว่าเป็นอีกหนึ่งเมืองเก่าแก่ของประวัติศาสตร์ไทยเลยล่ะ เพราะก่อตั้งมาตั้งแต่สมัยสุโขทัย เมืองที่ว่านี้มีชื่อว่า เมืองทุ่งยั้ง อันเป็นที่ตั้งของสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ของชาวลับแลในปัจจุบัน เมืองที่ว่านี้มีความเป็นมาอย่างไร มีอะไรน่าเที่ยว น่าสนใจบ้าง ไปลองทำความรู้จักเมืองนี้พร้อม ๆ กันเลยค่ะ
 
กัมโพชนคร

          เมืองทุ่งยั้ง มีชื่อเรียกอีกอย่างว่า กัมโพชนคร สันนิษฐานว่าสร้างมาตั้งแต่สมัยสุโขทัย เพราะมีการปรากฏชื่อเมืองทุ่งยั้งในศิลาจารึกหลักที่ 38 วัดสระศรี สุโขทัย และเอกสารทางประวัติศาสตร์อีกหลายแห่ง หนึ่งในนั้นก็คือ พงศาวดารเหนือ ซึ่งกล่าวถึงเมืองทุ่งยั้งว่า บาธรรมราช ผู้ปกครองเมืองสวรรคโลก ได้สร้างเมืองทุ่งยั้งขึ้น เพื่อให้พระโอรสไปปกครอง และให้ชื่อว่า กัมโพชนคร

เมืองหน้าด่าน ลำน้ำน่านฝั่งตะวันตก

          สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ ได้ทรงประทานความเห็นว่า เมืองทุ่งยั้ง น่าจะเป็นเมืองหน้าด่านทางฝั่งตะวันตกของลำน้ำน่านในสมัยสุโขทัย เนื่องจากมีลักษณะทางภูมิศาสตร์เป็นที่ราบ ติดต่อกับตัวเมืองอุตรดิตถ์ที่อยู่ริมแม่น้ำน่าน และภายหลังก็สันนิษฐานว่าเมืองทุ่งยั้งน่าจะหมดความสำคัญลงเนื่องจากทางน้ำในแม่น้ำน่านแปรปรวน กัดเซาะทำลายตลิ่งจนทำให้เมืองทุ่งยั้งไม่เหมาะสมที่จะเป็นเมืองหน้าด่านอีกต่อไป

คูเมือง กำแพงเมืองเก่า ของเมืองทุ่งยั้ง

          ปัจจุบันยังมีร่องรอยของคูเมือง กำแพงเมืองบางส่วน ซึ่งจากการสังเกตลักษณะทางกายภาพ ก็คาดว่าเมืองทุ่งยั้งมีลักษณะผังเมืองเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า โดยดูจากแนวของกำแพงเมืองที่เป็นหินศิลาแลงที่อยู่ใกล้กับวัดพระบรมธาตุทุ่งยั้ง ทั้งนี้เมืองทุ่งยั้งยังมีความเกี่ยวข้องกับเวียงเจ้าเงาะ ซึ่งสันนิษฐานกันว่าเป็นชุมชนสมัยแรกของอุตรดิตถ์ ตั้งอยู่ภายในเมืองทุ่งยั้งอีกที โดยภายในแหล่งโบราณคดีของเวียงเจ้าเงาะปรากฏทั้งบ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ คันคูเมือง 3 ชั้น และโบราณวัตถุอีกมากมาย


วัดพระบรมธาตุทุ่งยั้ง ศาสนสถานโบราณของชาวทุ่งยั้ง

          วัดพระบรมธาตุทุ่งยั้ง ด้วยสถาปัตยกรรมดั้งเดิมของพระบรมธาตุภายในวัดทุ่งยั้ง ที่มีลักษณะเป็นทรงพุ่มข้าวบิณฑ์แบบสุโขทัย ทำให้สันนิษฐานได้ว่าเมืองทุ่งยั้งน่าจะเป็นเมืองลูกหลวงในสมัยสุโขทัย ปัจจุบันวัดพระบรมธาตุทุ่งยั้งเป็นสถานที่ประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุ ซึ่งเปิดให้นักท่องเที่ยวมากราบไหว้ขอพรได้ทุกวัน พร้อมทั้งมีโบราณสถานที่สำคัญอย่างพระวิหารหลวง พระอุโบสถ หลวงพ่อประธานเฒ่า ให้ได้เที่ยวชมด้วย ทั้งนี้ในวันแรม 8 ค่ำ เดือน 6 ของทุกปี จะมีการจัดงานประเพณีถวายพระเพลิงพระบรมศพ หรือที่เรียกว่า วันอัฏฐมีบูชา อย่างยิ่งใหญ่ ถือเป็นการจัดพิธีแบบนี้แห่งเดียวในโลก


สถานที่ท่องเที่ยวอื่น  ๆ ในเมืองทุ่งยั้ง

          - สวนสาธารณะหนองพระแล เป็นสวนสาธารณะและแหล่งพักผ่อนหย่อนใจของชาวทุ่งยั้ง มีพื้นที่ประมาณ 134 ไร่ พื้นที่กว่า 80 ไร่เป็นอ่างเก็บน้ำธรรมชาติ ซึ่งมีปลาน้ำจืดหลากหลายสายพันธุ์ พื้นที่โดยรอบมีการจัดตกแต่งและปรับปรุงภูมิทัศน์ให้สวยงามร่มรื่น เหมาะแก่การมาเที่ยวชมและออกกำลังกาย



          - วัดพระแท่นศิลาอาสน์ ตั้งอยู่ที่บนเนินเขาเต่า บ้านพระแท่น มีสิ่งที่สำคัญ ก็คือ พระแท่นศิลาอาสน์ มีลักษณะเป็นศิลาแลงรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า กว้าง 8 ฟุต ยาว 10 ฟุต สูง 3 ฟุต ตัวฐานประดับด้วยกลีบบัว โดยมีความเชื่อกันว่าครั้งหนึ่งสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้เสด็จมาประทับเพื่อทรงกระทำบำเพ็ญอธิษฐานพระบารมี ณ แท่นศิลาแลง หลังจากที่เกิดเหตุไฟไหม้มณฑป และวิหารเมื่อปี พ.ศ. 2451 ก็คงเหลือไว้เพียงแท่นศิลาแลง พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงโปรดเกล้าฯ ให้ปฏิสังขรณ์ใหม่

          - วัดพระยืนพุทธบาทยุคล ตั้งอยู่ใกล้กับวัดพระแท่นศิลาอาส มีสิ่งสำคัญคือ พระวิหาร หรือมณฑปครอบรอยพระพุทธบาทคู่ประทับยืนบนฐานดอกบัว และที่ด้านหลังของมณฑปก็มีเจดีย์ 3 องค์เรียงกัน ซึ่งเป็นเจดีย์สมัยสุโขทัย อีกทั้งยังมีหลวงพ่อพระพุทธรังสีภายในอุโบสถ พระประธานปางมารวิชัยสมัยสุโขทัยให้พุทธศาสนิกชนได้มากราบไหว้ขอพรด้วย

การเดินทางมายังเมืองทุ่งยั้ง

          จากตัวเมืองอุตรดิตถ์ ให้ใช้ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 102 สายอุตรดิตถ์-ศรีสัชนาลัย ขับมาทางอำเภอลับแล ผ่านเทสโก้ โลตัส สาขาอุตรดิตถ์ มาไม่กี่นาทีก็จะถึงตำบลทุ่งยั้ง ถ้าไม่มีรถยนต์ส่วนตัว ก็สามารถนั่งรถโดยสารประจำทางจากในเมืองอุตรดิตถ์มายังตำบลทุ่งยั้งได้

          สำหรับนักท่องเที่ยวที่สนใจไปเที่ยวเมืองโบราณทุ่งยั้ง อำเภอลับแล สามารถสอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ สำนักงานการท่องเที่ยวและกีฬาจังหวัดอุตรดิตถ์ โทรศัพท์ 0 5547 9862

หมายเหตุ : ข้อมูลอาจมีการเปลี่ยนแปลงกรุณาตรวจสอบอีกครั้ง

ขอขอบคุณข้อมูลจาก : kanchanapisek.or.th, tessabanthungyang.go.th, sac.or.th, สำนักงานการท่องเที่ยวและกีฬาจังหวัดอุตรดิตถ์