พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พิมาย ไปเรียนรู้ประวัติศาสตร์ในพื้นที่อีสานตอนล่างกัน

• พิกัด Google Map : พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พิมาย

          พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พิมาย เป็นแหล่งรวบรวมองค์ความรู้ด้านประวัติศาสตร์ โบราณคดี โดยเก็บรวบรวมหลักฐานโบราณวัตถุ ศิลปวัตถุ และจัดแสดงเรื่องราวเกี่ยวกับรากฐานและพัฒนาการของวัฒนธรรมอีสานในอดีต ที่เจริญรุ่งเรืองในพื้นที่อีสานตอนล่างแถบลุ่มแม่น้ำมูล-แม่น้ำชี ในจังหวัดนครราชสีมา ชัยภูมิ และบุรีรัมย์ ตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ เมื่อประมาณ 3,000 ปี จนถึงปัจจุบัน 

          โดยเริ่มต้นมาจากการเป็นพิพิธภัณฑสถานกลางแจ้ง ในความดูแลของกองโบราณคดี กรมศิลปากร ตั้งแต่ พ.ศ. 2507 กระทั่ง พ.ศ. 2518 ได้โอนมาอยู่ในความรับผิดชอบของกองพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เป็นพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติประจำภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนล่าง ต่อมา พ.ศ. 2532 กรมศิลปากรเสนอของบประมาณโครงการน้ำพระทัยจากในหลวง (โครงการอีสานเขียว) เพื่อดำเนินการปรับปรุงพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พิมาย ให้ถูกต้องตามหลักพิพิธภัณฑสถานวิทยา โดยการจัดสร้างอาคารจัดแสดง สำนักงานและห้องประชุม และได้รับงบประมาณต่อเนื่องมาจนกระทั่งดำเนินการจัดแสดงนิทรรศการถาวรแล้วเสร็จ โดยสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินทรงเปิดพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พิมาย อย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 4 สิงหาคม พ.ศ. 2536

          พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พิมาย ได้เก็บรวบรวมหลักฐานและจัดแสดงเรื่องราวเกี่ยวกับความเจริญรุ่งเรืองของวัฒนธรรมอีสานในอดีต โดยเฉพาะโบราณวัตถุ ศิลปะวัตถุ ที่ค้นพบในเขตอีสานตอนล่าง
 

• โบราณวัตถุสมัยก่อนประวัติศาสตร์ที่นำมาจัดแสดง ได้แก่ เครื่องปั้นดินเผาโบราณ โครงกระดูก เครื่องมือ เครื่องประดับที่ทำจากสำริดและหิน
   
• โบราณวัตถุสมัยประวัติศาสตร์ ได้แก่ ใบเสมาแบบศิลปะทวารวดี ชิ้นส่วนสถาปัตยกรรมแบบเขมร เช่น ทับหลัง หน้าบัน เสาประดับกรอบประตู ทวารบาล และประติมากรรมรูปเคารพ เช่น พระพุทธรูป เทวรูป รูปพระโพธิสัตว์ และรูปสลักศิลาพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 ซึ่งพบที่ปราสาทพิมาย นับเป็นโบราณวัตถุชิ้นเยี่ยมของพิพิธภัณฑ์นี

          โดยแบ่งส่วนจัดแสดงออกเป็น 2 อาคาร ได้แก่
 

• อาคารจัดแสดงที่ 1 เป็นอาคารจัดแสดงนิทรรศการถาวรที่เรียงร้อยเรื่องราวของเมืองพิมายผ่านหลักฐานทางโบราณคดี
   
• อาคารศิลาจำหลัก เป็นอาคารคลังเก็บโบราณวัตถุ ประเภทองค์ประกอบทางสถาปัตยกรรม ที่พบจากการดำเนินงานทางโบราณคดีในพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนล่าง

• ก่อร่างสร้างปราสาทพิมาย : บอกเล่าเรื่องราวของปราสาทพิมาย ตั้งแต่ที่มาของชื่อ พิมาย และการก่อสร้างปราสาทพิมาย ไม่ว่าจะเป็นวัสดุ เครื่องมือ วิธีการ รวมถึงความเชื่อและพิธีกรรมในการก่อสร้าง

• หลักฐานคนพิมาย : จัดแสดงหลักฐานที่บอกเล่าวิถีชีวิตของผู้คนในสมัยโบราณ ไม่ว่าจะเป็นเครื่องประดับและเครื่องแต่งกาย ภาชนะดินเผา เครื่องมือเครื่องใช้ เครื่องไทยธรรม และพาหนะในการเดินทาง

• ศาสนาในเมืองพิมาย : เมืองพิมาย เป็นศูนย์กลางสําคัญของศาสนาพุทธลัทธิมหายาน นิกายวัชรยาน ที่สําคัญในช่วงพุทธศตวรรษที่ 17 เป็นต้นมา (ประมาณ 900 ปีมาแล้ว) นอกจากปราสาทพิมายแล้ว ยังปรากฏวัตถุเนื่องในพุทธศาสนาที่สะท้อนถึงความรุ่งเรืองของพุทธศาสนาเป็นจำนวนมาก อย่างไรก็ตาม เมืองพิมายยังพบการเคารพนับถือศาสนาฮินดูควบคู่กันไปด้วย

• เมืองพิมาย สมัยพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 : กษัตริย์ผู้ทรงสืบเชื้อสายมาจากราชวงศ์มหิธรปุระ ในรัชสมัยของพระองค์ เมืองพิมายมีนามว่า วิมายปุระ เป็นเมืองสำคัญยิ่งแห่งหนึ่งและเจริญรุ่งเรืองมากในขณะนั้น มีการสร้างประตูเมืองพิมายขึ้นทั้ง 4 ด้าน และโปรดเกล้าฯ ให้สร้างสถานพยาบาล (อาโรคยศาล) ขึ้นที่เมืองพิมาย รวมทั้งสร้างที่พักคนเดินทาง (วหนิคฤหะ - บ้านมีไฟ) ตามถนนสายหลักที่ตัดจากเมืองพระนครหลวงมายังพิมายด้วย

• เมืองพิมาย หลังพุทธศตวรรษที่ 18 : เมื่อสิ้นสุดรัชสมัยของพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 อิทธิพลทางการเมืองของอาณาจักรเขมรโบราณเริ่มเสื่อมลง เป็นผลให้อาณาจักรอยุธยาขยายอํานาจเข้าสู่บ้านเมืองในบริเวณลุ่มแม่น้ำมูลตอนบน ดังจะพบหลักฐานรูปเคารพสมัยอยุธยาที่ถูกนําเข้าไปประดิษฐานภายในปราสาทเขมรโบราณ เช่น ปราสาทพนมวัน ปราสาทพิมาย รวมถึงการพบโบราณสถานสมัยอยุธยาในเมืองพิมาย เช่น อุโบสถวัดเจ้าพิมาย และเมรุพรหมทัต

• ลวดลายจําหลัก : ศิลปะแห่งเมืองพิมาย ห้องจัดแสดงไฮไลต์ของพิพิธภัณฑ์ จัดแสดงทับหลังจากปราสาทพิมาย ประติมากรรมพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 และประติมากรรมรูปสตรีที่สันนิษฐานว่าเป็นพระนางศรีชัยราชเทวี มเหสีองค์แรกของพระเจ้าชัยวรมันที่ 7

          - สถานที่ท่องเที่ยวนครราชสีมา ชวนปักหมุดที่เที่ยวน่าไปตลอดทั้งปี
          - 28 เรื่องชวนรู้ของเขาใหญ่ มนตร์เสน่ห์ผืนป่าอันงดงาม
          - ที่เที่ยวเขาใหญ่ ฉบับอัปเดต สนุกครบรส เที่ยวได้ตลอดทั้งปี
          - เรื่องน่ารู้เขายายเที่ยง โคราช เที่ยวสนุกชวนสัมผัสวิวธรรมชาติสวย ๆ
          - เที่ยวอำเภอครบุรี จ.นครราชสีมา กิน เที่ยว นอน จัดมาให้ครบ

ขอบคุณข้อมูลจาก : เฟซบุ๊ก Phimai National Museum:พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พิมาย, finearts.go.th, thai.tourismthailand.org, virtualmuseum.finearts.go.th
ขอบคุณภาพจาก : เฟซบุ๊ก พิมาย 360 องศา
ถ่ายภาพ : รังสฤษฏ์ อารีย์วงศ์