ประเพณียี่เป็ง เชียงใหม่ 2557

เรียบเรียงข้อมูลโดยกระปุกดอทคอม

              สำหรับเพื่อน ๆ ที่มีโอกาสแวะไปเที่ยวไกลถึงเชียงใหม่ หลายคนก็จะได้ชื่นชมความสวยงามของ "ประเพณียี่เป็ง" กับภาพความประทับใจกับโคมลอยนับพัน ๆ ดวงที่ลอยอยู่บนท้องฟ้าในยามค่ำคืนแน่นอน  ซึ่งประเพณียี่เป็งของชาวล้านนานับเป็นประเพณีที่เก่าแก่ที่ยึดถือและปฏิบัติสืบเนื่องกันมาตั้งแต่โบราณ จากวิถีชีวิตของชาวล้านนาที่มีความเกี่ยวข้องกับพระพุทธศาสนา รวมทั้งความงดงามอ่อนช้อยของผู้คน ทำภาคเหนือกลายเป็นสถานที่ที่สร้างความประทับใจให้แก่ผู้ที่พบเห็น ทั้งชาวไทยและชาวต่างประเทศที่มาเยือนทุกปี โดยในปีนี้มีการจัดงานในหลายพื้นที่ ไปดูกันดีกว่า ว่ามีที่ไหนจัดงาน "ประเพณียี่เป็ง" กันบ้าง 


              ความเป็นมา

             ประเพณียี่เป็ง จัดในวันเพ็ญ (ขึ้น 15 ค่ำ) เดือนสอง ซึ่งเดือนสองทางจันทรคติของล้านนา จะตรงกับเดือนสิบสองของภาคกลาง ในภาษาคำเมืองของทางเหนือ  "ยี่" แปลว่า สอง และคำว่า "เป็ง" หมายถึง เพ็ญ หรือพระจันทร์เต็มดวง ดังนั้นจึงหมายถึงประเพณีพระจันทร์เต็มดวงในเดือนสองนั่นเอง โดยในพงศาวดารโยนกและจามเทวี มีบันทึกว่าครั้งหนึ่งได้เกิดอหิวาตกโรคขึ้นในแคว้นหริภุญไชย ทำให้ชาวเมืองต้องอพยพไปอยู่เมืองหงสาวดี นานถึง 6 ปี จึงจะเดินทางกลับมายังบ้านเมืองเดิมได้ เมื่อเวลาเวียนมาถึงวันที่จากบ้านจากเมืองไป จึงได้มีการทำกระถางใส่เครื่องสักการบูชาธูปเทียนลอยตามน้ำ เพื่อให้ไปถึงญาติพี่น้องที่ล่วงลับไป เรียกว่า การลอยโขมด หรือลอยไฟ

             ในงานบุญยี่เป็งยังมีการเทศน์มหาชาติ และปฎิบัติธรรมแล้ว ผู้คนจะออกมาตกแต่งบ้านเรือน วัดและถนนหนทาง ด้วยต้นกล้วย, อ้อย, ทางมะพร้าว, ดอกไม้, ตุงช่อประทีปและชักโคมยี่เป็งแบบต่าง ๆ ขึ้นเป็นพุทธบูชา เมื่อถึงกลางคืนก็จะมีมหรสพและการละเล่นมากมาย รวมทั้งมีการแห่โคมทอง พร้อมจุดถ้วยประทีป (จุดผางปะติ๊ด) เพื่อบูชาพระรัตนตรัยอีกด้วย สำหรับยามค่ำคืนจะมีการจุดโคมลอยปล่อยขึ้นสู่ท้องฟ้า เพื่อบูชาพระเกตุแก้วจุฬามณี บนสรวงสรรค์ชั้นดาวดึงส์ รวมทั้งความเชื่อที่ว่าการปล่อยโคมนี้ เป็นการนำเอาเคราะห์ร้าย ภัยพิบัตต่าง ๆ ออกไปจากหมู่บ้านและยังถือเป็นกิจกรรมเพิ่มความสามัคคีในชุมชนที่มาร่วมมือร่วมใจจัดทำเพื่อบูชาพระพุทธ พระธรรมและพระสงฆ์อีกด้วย สำหรับชาวล้านนา ในช่วงประเพณีนี้นอกจากจะมีการลอยกระทงเหมือนทั่วไปแล้ว ยังมีการปล่อยโคมลอย ซึ่งในภาษาเหนือเรียกว่า "ว่าวฮม" หรือ "ว่าวควัน" 

             สำหรับ "โคมลอย" คือ โคมที่ทำด้วยกระดาษว่าวที่มีขนาดใหญ่แบบที่มีลักษณะสี่เหลี่ยมเรียก แบบกล่องข้าว ส่วนแบบที่มีลักษณะกลมเรียก อังมดส้ม การจุดโคมลอยมีด้วยกัน 2 แบบคือ แบบที่ปล่อยกลางวันเรียกว่าว่าว จะเน้นตัวโคมที่ทำขึ้นจากกระดาษหลากหลายสีสัน แล้วรมควันจนทำให้โคมลอยขึ้นไปบนฟ้า ซึ่งมักนำเงินหรือสิ่งของบางอย่างใส่ไว้ในโคมด้วย และแบบที่ปล่อยเวลากลางคืน เรียกว่าโคมไฟ ตัวโคมจะทำด้วยกระดาษสีขาวเพื่อให้มองเห็นแสงไฟที่ใช้จุดรมไอร้อนเพื่อให้โคมลอยขึ้นไป ซึ่งการจุดโคมตามตำนาน กล่าวว่า ทำเพื่อบูชาพระเกษแก้วจุฬามณี



 
ขอขอบคุณข้อมูลจาก
, dmc.tv, bcom-cmru.com, province.m-culture.go.th, เฟซบุ๊ก ธุดงคสถานล้านนา, เฟซบุ๊ก สำนักงานเทศบาลนครเชียงใหม่ เจดีย์ขาว