สำหรับนักท่องเที่ยวที่มาไหว้พระธาตุช่อแฮ นอกจากจะมาสักการะองค์พระธาตุแล้ว สิ่งหนึ่งที่จะพลาดไมได้ก็คือการชมวิวทิวทัศน์ที่สวยงาม บริเวณพระธาตุช่อแฮมีภูเขาล้อมรอบ อากาศบริสุทธิ์ บรรยากาศร่มรื่น เหมาะแก่การพักผ่อนหย่อนใจเป็นอย่างยิ่ง และต้องไม่ลืมที่จะขอพรซึ่งการขอพรพระธาตุช่อแฮนั้นสามารถทำได้โดยจุดธูป เทียน และดอกไม้ ไหว้พระประธานในพระวิหาร แล้วเดินรอบพระธาตุ ขณะเดินให้ตั้งจิตอธิษฐานขอพรจากพระธาตุฯหรือสวดเทวะมันตราขอพรให้เทวดาปกปักษ์รักษาเพื่อดลบันดาลให้มีความสุขกายสบายใจ
พระธาตุช่อแฮ ตั้งอยู่ภายในวัดพระธาตุช่อแฮ พระอารามหลวง ตำบลช่อแฮ อำเภอเมือง จังหวัดแพร่ อยู่บนเนินเขาสูงประมาณ 28 เมตร กรมศิลปากรได้ประกาศขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานในราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 52 ตอนที่ 75 ลงวันที่ 8 มีนาคม พ.ศ. 2478 และได้ประกาศกำหนดขอบเขตโบราณสถาน เล่มที่ 97 ตอนที่ 159 ลงวันที่ 14 ตุลาคม 2523
พระธาตุช่อแฮ เป็นเจดีย์บรรจุพระเกศาและพระบรมสารีริกธาตุพระศอกซ้ายของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า อีกทั้งยังเป็นปูชนียสถานที่ศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมืองของเมืองแพร่มาแต่โบราณกาล ตามตำนานกล่าวว่า ขุนลัวะอ้ายก๊อม เป็นผู้สร้าง ปรากฏหลักฐานการบูรณปฏิสังขรณ์ระหว่างปี พ.ศ. 1879-1881 ในสมัยพระมหาธรรมราชา (ลิไท) เมื่อครั้งยังทรงเป็นพระมหาอุปราชครองเมืองศรีสัชนาลัย
สำหรับชื่อพระธาตุช่อแฮมีความเชื่อดั้งเดิมว่า ขุนลัวะอ้ายก๊อมได้นำผ้าแพรมาถวายพระพุทธเจ้า และต่อมาชาวบ้านได้นำผ้าแพรชั้นดีทอจากสิบสองปันนามาผูกบูชาพระธาตุ คำว่าช่อแฮจึงหมายถึง “ช่อแพร” นั่นเอง ทั้งนี้ พระธาตุช่อแฮ ซึ่งพบว่าเขียนเป็นอักษรธรรมว่า “ช่อแฮ” และ “ช่อแร” อ่านว่า “ช่อแฮ” ทั้งสองอย่างนั้นมีความหมายว่า “ธงสามเหลี่ยมทำด้วยแพร”
(ตั้งนะโม 3 จบ)
โกเสยัง ธะชัคคะ ปัพพะเต พุทธะธาตุ ปะติฏฐิตัง ปะสันเนนะ อะหังวันทามิ สัพพะทา อะหังวันทามิ ธาตุโย อะหังวันทามิ สัพพะโส
ขอไหว้พระเกศาธาตุ แห่งองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ซึ่งประดิษฐานอยู่บนธะชัคคะบรรพตแห่งเมืองโกศัย อันเป็นที่รื่นรมย์ใจของชนทั้งหลาย โดยประการทั้งปวง ในกาลทุกเมื่อแลฯ
ในทุกปีจะมีประเพณีการไหว้พระธาตุช่อแฮ หรือ “ประเพณีไหว้พระธาตุช่อแฮ เมืองแพร่แห่ตุงหลวง” เป็นประเพณีที่ปฏิบัติสืบต่อกันมาช้านาน โดยจะจัด 7 วัน 7 คืน วันแรกของงานจะเริ่มขึ้นในวันขึ้น 9 ค่ำ เดือน 6 เหนือ เดือน 4 ใต้ ของทุกปี (ประมาณเดือนมีนาคม) ซึ่งการจัดงานจะมีขบวนแห่อันยิ่งใหญ่ ประกอบไปด้วย ริ้วขบวนของทุกอำเภอ การฟ้อนรำ ขบวนช้างเจ้าหลวง และเครื่องบรรณาการ ขบวนแห่กังสดาล ขบวนแห่หมากเป็ง ขบวนต้นผึ้ง ขบวนแห่ผ้าห่มองค์พระธาตุ 12 ราศี ขบวนตุง การเทศน์ และมีการเทศน์และฟังเทศน์มหาชาติ มหาเวสสันดรชาดก ทั้งกลางวันและกลางคืน สำหรับกลางคืนมีมหรสพสมโภชตลอดงาน
หลวงพ่อช่อแฮ
พระเจ้าทันใจ (หลวงพ่อทันใจ)
เป็นพระพุทธรูปปางสมาธิปูนปั้น ลงรักปิดทอง เชื่อว่าเป็นพระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์ ใครมาขอพรก็สมปรารถนา และที่ด้านหลังพระเจ้าทันใจจะมีซุ้มไม้เสี่ยงทายให้ได้ลองเสี่ยงทายกันด้วย
คำไหว้พระเจ้าทันใจ
นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ (ว่า 3 จบ)
นะโม นะมะ สะขัง โกธะมัง ใจจะคุ (ว่า 3 จบ)
พระพุทธโลกนารถบพิตร
พระเจ้านอน
ธรรมาสน์โบราณ
กรุอัฐิครูบาศรีวิชัย
บันไดนาคโบราณ
เจ้ากุมภัณฑ์
แผ่นศิลาจารึก
- พิกัด : https://bit.ly/3359Hat
ขอบคุณข้อมูลจาก
thai.tourismthailand.org, วัดพระธาตุช่อแฮ พระอารามหลวง, phrae.go.th, chohae.go.th, museumthailand.com, museumthailand.com