พิพิธภัณฑ์เหรียญกษาปณานุรักษ์ ชวนเที่ยวกรุงเทพฯ ไปร่วมเรียนรู้เกี่ยวกับเหรียญและเงินตราไทยในยุคสมัยต่าง ๆ พร้อมกับมีการจัดแสดงนิทรรศการถาวรและนิทรรศการชั่วคราวที่น่าสนใจ
อีกหนึ่งพิพิธภัณฑ์ใน
กรุงเทพฯ ที่เราอยากแนะนำให้ให้ไปเที่ยวชมกัน สำหรับ
“พิพิธภัณฑ์เหรียญกษาปณานุรักษ์” ที่ตั้งอยู่บริเวณหัวมุมของถนนเจ้าฟ้า ก่อตั้งขึ้นโดยกรมธนารักษ์ ภายนอกอาคารได้รับการออกแบบอย่างทันสมัย และเอื้อต่อบุคคลทุกเพศทุกวัยและทุกกลุ่มได้เข้ามาใช้บริการ ที่นี่นักท่องเที่ยวสามารถเรียนรู้เส้นทางวิวัฒนาการของเงินตรา รวมถึงตระหนักและเห็นคุณค่าถึงความสำคัญของเหรียญ อันเปรียบเสมือนเป็นเส้นทางบันทึกทางประวัติศาสตร์ของไทย
ทั้งนี้ นางวรนุช ภู่อิ่ม ที่ปรึกษาด้านการบริหารเหรียญกษาปณ์และทรัพย์สินมีค่า กล่าวว่า กรมธนารักษ์ได้ปรับปรุงอาคารสำนักบริหารเงินตรา โดยมีการปรับเปลี่ยนรูปแบบอาคาร ภูมิทัศน์ภายนอกและระบบต่าง ๆ ให้เป็นพิพิธภัณฑ์ที่สวยงาม และนำเทคโนโลยีที่ทันสมัยมาใช้ประกอบการจัดแสดง ภายใต้แนวความคิด “วิถีแห่งเงินตรา สินล้ำค่าของแผ่นดิน” โดยตระหนักถึงความสำคัญของผู้พิการ ผู้สูงอายุ เด็ก และชาวต่างชาติ จึงนำแนวคิดอารยสถาปัตย์ หรือการออกแบบเพื่อทุกคน (Universal Design) มาใช้ประกอบการออกแบบพิพิธภัณฑ์ให้มีความเหมาะสมกับผู้เข้าชมกลุ่มต่าง ๆ นับเป็นแหล่งเรียนรู้เฉพาะด้านเกี่ยวกับเหรียญกษาปณ์และเงินตราสำหรับผู้ที่สนใจ นักสะสม และประชาชนทั่วไป
นางวรนุช ภู่อิ่ม ที่ปรึกษาด้านการบริหารเหรียญกษาปณ์และทรัพย์สินมีค่า
สำหรับพิพิธภัณฑ์แห่งนี้เป็นแหล่งเรียนรู้ด้านประวัติศาสตร์ เศรษฐกิจ และสังคมของประเทศ โดยจัดแสดงเงินตราโบราณ เหรียญกษาปณ์ เหรียญที่ระลึก เงินตราต่างประเทศ และเผยแพร่ภารกิจของกรมธนารักษ์ด้านการผลิตเหรียญกษาปณ์ การอนุรักษ์เงินตราโบราณ และเป็นแหล่งเรียนรู้เฉพาะด้านเหรียญกษาปณ์และเงินตราสำหรับผู้สนใจ นักสะสม เยาวชน และประชาชนทั่วไป นอกจากนี้ยังเป็นพื้นที่สร้างสรรค์ (Creative Space) สำหรับนักสะสมเหรียญและผู้สนใจทั่วไป ตลอดจนการจัดนิทรรศการ และกิจกรรมที่เกี่ยวกับเหรียญกษาปณ์
ภายในพิพิธภัณฑ์เหรียญกษาปณานุรักษ์ มีการจัดแสดงนิทรรศการถาวร และนิทรรศการชั่วคราว โดยมีจุดเด่น ดังนี้
ชั้น 1 นิทรรศการถาวร
ห้องปฐมบทแห่งเงินตรา จัดแสดงเรื่องราวความเป็นมาของเงินตรา จุดเริ่มต้นการนำสิ่งของมาแลกเปลี่ยนกันตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ ก่อนแปรเปลี่ยนสู่การใช้สื่อกลาง และปรับวัสดุของสื่อกลางเป็นโลหะ เพื่อความสะดวกและคงทนต่อการใช้จ่าย โดยเรื่องราวทั้งหมดได้บอกเล่าผ่านแอนิเมชั่น 4 มิติที่ฉายบนผนังถ้ำ ด้วยมุมมอง 360 องศา
ห้องเส้นทางวิวัฒนาการเงินตรา จัดแสดงวิวัฒนาการของสื่อกลางในการแลกเปลี่ยนตามแต่ละพื้นที่ จำลองบรรยากาศป่า ธรรมชาติ และสื่อกลางในการแลกเปลี่ยน เช่น หนังสัตว์ ใบชา เกลือแท่ง และเมล็ดโกโก้
นิทรรศการชั่วคราว ได้แก่ นิทรรศการเรื่องเงินตรารัตนโกสินทร์ และนิทรรศการสืบราชย์ สานพระราชปณิธาน
ชั้น 2 นิทรรศการถาวร
ห้องนานาอาณาจักรเหรียญ จัดแสดงเหรียญโบราณที่มีการใช้ในชุมชนแรกเริ่มที่ปรากฏในพื้นที่ประเทศไทย หรือดินแดนสุวรรณภูมิ มีการจัดแสดงเหรียญอาณาจักรฟูนัน ทวารวดี ลพบุรี และศรีวิชัย พร้อมจำลองบรรยากาศแต่ละสมัยผ่านการฉาย Projector และเทคโนโลยี 4D โดยจัดแสดงเหรียญจริงในบรรยากาศการจำลอง
ห้องเริ่มต้นอาณาจักรไทย นำเสนอเรื่องราวการใช้เงินตราในสมัยสุโขทัย และอยุธยา โดยเล่าเรื่องราวของการใช้เงินพดด้วงในแต่ละสมัยผ่านการจำลองบรรยากาศตลาดการค้าโบราณ จัดแสดงเงินพดด้วง ตราสัญลักษณ์บนเงินพดด้วงในสมัยสุโขทัยจนถึงรัตนโกสินทร์ตอนต้น รวมถึงเงินตราร่วมสมัยในอาณาจักรล้านนา ล้านช้าง และเงินตราทางภาคใต้ โดยมีเหรียญที่เป็นไฮไลต์ เช่น
พดด้วงทองคำตราพระมหามงกุฎ - พระแสงจักร
- พดด้วงทองคำตราพระมหามงกุฎ - พระแสงจักร ซึ่งพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างขึ้นเป็นที่ระลึกสำหรับพระราชทานในโอกาสสำคัญ สร้างหลังจากเสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติแล้ว
- เหรียญกษาปณ์ทองคำ ทศ พิศ พัดดึงส์ สืบเนื่องจากพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงมีแนวพระราชดำริที่จะแก้ไขปัญหาทองคำล้นระบบ จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้นำทองคำมาผลิตเป็นเหรียญกษาปณ์ทองคำ และนำออกใช้หมุนเวียนชำระหนี้ได้ตามกฎหมาย ตลอดจนค้าขายกับชาวต่างประเทศได้จริงควบคู่ไปกับเหรียญกษาปณ์เงินที่มีอยู่ในท้องตลาด โดยมี 3 ชนิดราคา คือ เหรียญทองทศ พิศ พัดดึงส์
พดด้วงตราพระแสงจักร - จุลมงกุฎ – ช่อรำเพย
ห้องกษาปณ์รัตนโกสินทร์ จัดแสดงเงินตราที่ผลิตขึ้นตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 4 จนถึงรัชกาลที่ 9 นำเสนอความเฟื่องฟูทางการค้าและระบบเงินตราที่นำไปสู่ความเป็นอารยะแห่งประเทศสยาม เป็นการเปลี่ยนผ่านจากเงินพดด้วงสู่เหรียญกษาปณ์ที่แสดงให้เห็นถึงวิวัฒนาการของนวัตกรรมการผลิตเหรียญของไทยจากอดีตจนถึงปัจจุบัน โดยมีเหรียญที่เป็นไฮไลต์ เช่น เหรียญกษาปณ์ที่ระลึกพระมหามงกุฎ - กรุงสยาม หรือ “เหรียญแต้เม้ง”, เหรียญเงิน ตราพระบรมรูป - ตราแผ่นดิน, พดด้วงตราพระแสงจักร - จุลมงกุฎ – ช่อรำเพย
ห้องเหรียญนานาชาติ จัดแสดงเหรียญกษาปณ์หมุนเวียน เหรียญกษาปณ์ที่ระลึก และเหรียญที่ระลึกประเทศต่าง ๆ ทั่วโลก ในรูปแบบที่สวยงามและเป็นเอกลักษณ์เฉพาะ การบอกเล่าเรื่องราวของเหรียญผ่านสัญลักษณ์ของประเทศนั้น ๆ และเหตุการณ์สำคัญ นอกจากนี้ยังมีเทคโนโลยี Global Touch screen หรือจอทัชสกรีนทรงกลมขนาดใหญ่ ที่รวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับเงินตราที่ใช้ในแต่ละประเทศ
โดยมีเหรียญที่เป็นไฮไลต์ เช่น
- เหรียญกษาปณ์ที่ระลึก Elements of Life : Cheetah DNA Coin เป็นครั้งแรกของโลกที่มีการสกัด DNA ของเสือชีตาห์ มาไว้ในหลอดแก้วขนาดเล็กบนหน้าเหรียญ โดย DNA ต้นแบบเป็นของ “Abay” เสือชีตาห์แสนเชื่องประจำสวนสัตว์ Brunswick สาธารณรัฐคองโก
- เหรียญกษาปณ์ที่ระลึก Chondrite Impact - Meteorite NWA 4037 สร้างเป็นที่ระลึกในเหตุการณ์อุกกาบาต NWA 4037 เป็นอุกกาบาตที่ตกลงมาเมื่อ พ.ศ. 2548 ทางตะวันตกเฉียงเหนือของแอฟริกา (NWA) มีการฝังชิ้นส่วนของอุกกาบาตลงบนเหรียญและออกแบบให้มีลักษณะเว้า ซึ่งเป็นเทคนิคใหม่ในการผลิตเหรียญ และเหรียญกษาปณ์ที่ระลึก Seven New Wonders of the World เป็นเหรียญกษาปณ์ทรงกลม ผลิตโดยโรงกษาปณ์โปแลนด์ ใช้เทคนิคพิเศษสร้างลวดลายแผนที่สมัยโบราณโดยรอบ ประดับด้วยคริสตัล Swarovski จำนวน 7 เม็ด แสดงตำแหน่งที่ตั้ง 7 สิ่งมหัศจรรย์ของโลก
นอกจากนี้ยังมีห้องเหรียญกับสังคมไทย ห้องรู้รอบเหรียญ และห้องร้อยเรียงเรื่องเงินตรา
ชั้น 3 นิทรรศการถาวร
ห้องวัฒนากษาปณ์ไทย จัดแสดงเหรียญที่สร้างขึ้นในสมัยพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ที่กรมธนารักษ์จัดสร้างขึ้นในวาระโอกาสต่าง ๆ ประกอบด้วย เหรียญกษาปณ์หมุนเวียน เหรียญกษาปณ์ที่ระลึก เหรียญที่ระลึก และเหรียญที่ระลึกประดับแพรแถบ
โดยมีเหรียญที่เป็นไฮไลต์ เช่น เหรียญกษาปณ์ที่ระลึกเสด็จนิวัตพระนคร ซึ่งเป็นเหรียญกษาปณ์ที่ระลึกเหรียญแรกแห่งสมัยรัชกาลที่ 9, เหรียญกษาปณ์ที่ระลึกช้างไทย กรมธนารักษ์ได้จัดทำขึ้นเพื่อเผยแพร่พระเกียรติคุณของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ที่ทรงพระราชดำริเรื่องการอนุรักษ์ช้างป่า โดยเป็นเหรียญกษาปณ์ที่ระลึกรุ่นแรกที่เปิดจำหน่ายในตลาดต่างประเทศ
พิพิธภัณฑ์เหรียญกษาปณานุรักษ์ อยู่ที่ไหน
- พิพิธภัณฑ์เหรียญกษาปณานุรักษ์ ตั้งอยู่ ณ ถนนจักรพงษ์ แขวงชนะสงคราม เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร
พิพิธภัณฑ์เหรียญกษาปณานุรักษ์ เปิด-ปิดกี่โมง
- เปิดให้บริการวันอังคาร-ศุกร์ ตั้งแต่เวลา 08.30-16.30 น. วันเสาร์-อาทิตย์ และวันหยุดนักขัตฤกษ์ ตั้งแต่เวลา 10.00-18.00 น. (ปิดให้บริการทุกวันจันทร์ ช่วงเทศกาลปีใหม่ และเทศกาลสงกรานต์)
พิพิธภัณฑ์เหรียญกษาปณานุรักษ์ ค่าเข้าชม
- ประชาชนทั้งชาวไทยและชาวต่างชาติ เข้าชมฟรี
สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ โทรศัพท์ 0 2282 0818 เว็บไซต์ emuseum.treasury.go.th และ เฟซบุ๊ก Coin Museum Thailand