หลังจากที่อุทยานธรณีสตูล ได้รับการประกาศจากยูเนสโก ขึ้นเป็นอุทยานธรณีโลกแห่งแรกของประเทศไทย ทำให้หลายคนหันมาให้ความสนใจกับสถานที่แห่งนี้มากขึ้น และชักเริ่มอยากรู้ว่า…อุทยานธรณีสตูล คืออะไร ? มีความสำคัญอย่างไร ? ความพิเศษของที่นี่มีอะไรดีจนได้รับการประกาศให้เป็นอุทยานธรณี (Geopark) เราจะร่วมค้นหาคำตอบเหล่านี้ไปด้วยกัน ลองใครได้รู้ถึงรายละเอียด รับรองเลยว่าจะอยากเก็บกระเป๋าลางานไปเที่ยวเดี๋ยวนี้เลย…
UNESCO ได้ให้ความหมายของ "อุทยานธรณี" (Geopark) คือ พื้นที่ที่ประกอบไปด้วยแหล่งท่องเที่ยวที่มีความสำคัญอย่างโดดเด่นทางด้านธรณีวิทยา (geology) รวมถึงคุณค่าทางด้านโบราณคดี (archaeology) นิเวศวิทยา (ecology) และวัฒนธรรม (culture) ที่อยู่ในพื้นที่นั้น ๆ ด้วย โดยแบ่งเป็น 4 ระดับ ดังนี้
ภาพจาก dmr.go.th
1. อุทยานธรณีระดับท้องถิ่น (Local Geopark) หมายถึง อุทยานธรณีที่มีคุณสมบัติด้านธรณีวิทยาตามที่กำหนดไว้ในคุณสมบัติอุทยานธรณีระดับท้องถิ่น
2. อุทยานธรณีระดับจังหวัด (Provincial Geopark) หมายถึง อุทยานธรณีที่มีคุณสมบัติด้านธรณีวิทยาตามที่กำหนดไว้ในคุณสมบัติอุทยานธรณีระดับจังหวัด และมีแผนการบริหารจัดการอุทยานธรณี
3. อุทยานธรณีระดับประเทศ (National Geopark) หมายถึง อุทยานธรณีที่มีคุณสมบัติด้านธรณีวิทยาตามที่กำหนดไว้ในคุณสมบัติอุทยานธรณีระดับประเทศ และมีการดำเนินงานด้านการบริหารจัดการแล้ว
4. อุทยานธรณีระดับโลก (Global Geopark) หมายถึง อุทยานธรณีที่มีคุณสมบัติด้านธรณีวิทยาตามที่กำหนดไว้ในคุณสมบัติอุทยานธรณีระดับโลก
เส้นทางสู่อุทยานธรณีโลก
ขั้นตอนการสมัครเป็นอุทยานโลก ประกอบทั้งหมด 6 ขั้นตอน ได้แก่
ภาพจาก dmr.go.th
1. อุทยานธรณี (Geopark) ยื่นหนังสือแสดงความจำนงเพื่อให้ยูเนสโกรับทราบก่อน
2. ยื่นใบสมัครพร้อมเอกสารการสมัคร ผ่านคณะกรรมการแห่งชาติว่าด้วยการศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (NATCAM)
3. สำนักเลขาธิการยูเนสโกดำเนินการตรวจสอบความสมบูรณ์ของเอกสารประกอบการสมัคร แล้วส่งเอกสารให้ผู้เชี่ยวชาญประเมินคุณค่าระดับสากล
4. ผู้ประเมินจำนวนไม่เกิน 2 ท่าน ลงพื้นที่ประเมิน และจัดทำรายงานการประเมิน
5. สภาอุทยานธรณีโลกดำเนินการพิจารณาใบสมัคร โดยพิจารณาจากการประเมินแหล่งมรดกทางธรณีวิทยา และรายงานผลจากพื้นที่จริง
6. ได้รับการยอมรับการสมัคร และยูเนสโกพิจารณาเห็นชอบให้เป็น "อุทยานธรณีโลก" (UNESCO Global Geopark)
*** โดยยูเนสโกจะทำการตรวจประเมินทุก 4 ปี และจะมีการตรวจสอบที่เข้มข้นมากขึ้นตามลำดับ ดังนั้นถ้าอุทยานธรณีโลกแห่งใด บกพร่องในการบริหารจัดการ ก็จะถูกถอดออกจากการเป็นสมาชิก และต้องเว้นระยะอีก 2 ปี ถึงจะสามารถสมัครใหม่ได้
ประวัติอุทยานธรณีสตูล
อุทยานธรณีสูตล ตั้งอยู่ทางภาคใต้ของไทย ครอบคลุมทั้งหมด 4 อำเภอของจังหวัดสตูล คือ ทุ่งหว้า มะนัง ละงู และอำเภอเมือง มีความโดดเด่นอยู่ที่ลักษณะภูมิประเทศและธรรมชาติ มีลักษณะเป็นเทือกเขาหินปูน มีเกาะน้อยใหญ่ และชายหาดที่สวยงาม ก่อเกิดกิจกรรมท่องเที่ยวหลากหลาย เช่น ล่องแก่ง ดำน้ำ เที่ยวถ้ำ และการสัมผัสวิถีชีวิตวัฒนธรรมท้องถิ่น เป็นต้น
อีกทั้งพื้นดินแห่งนี้ ยังปรากฏหลักฐานพื้นทะเล ที่ย้อนกลับไปเมื่อ 500 ล้านปีก่อน พบซากฟอสซิล ที่บ่งชี้อายุทางธรณีวิทยาได้อย่างสมบูรณ์ อุทยานธรณีสูตล จึงเป็นพื้นที่แหล่งอารยธรรมที่อุดมด้วยสิ่งมีชีวิตยุคเก่า ผ่านการสั่งสมของวันและเวลา ก่อเกิดเป็นเทือกเขา และถ้ำ และทำให้เกิดการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์โดยท้องถิ่นมาจนถึงปัจจุบัน
อุทยานธรณีสตูล ในฐานะอุทยานธรณีโลก
อุทยานธรณีสตูล ได้รับการประกาศเป็นอุทยานธรณีระดับประเทศในเดือนพฤศจิกายน ปี 2559 และทางยูเนสโกได้ส่งคณะเจ้าหน้าที่มาทำการประเมินในปี 2560 ล่าสุดทางยูเนสโกได้ประกาศให้อุทยานธรณีสตูล เป็นอุทยานธรณีโลก หรือ Satun UNESCO Global Geopark แห่งแรกของประเทศไทย ทั้งยังเป็นอุทยานธรณีโลกประเทศที่ 36 ของโลก เป็นแหล่งที่ 5 ของอาเซียนอีกด้วย
ภาพจาก unesco.org
และจากการประกาศให้เป็นอุทยานธรณีโลกของอุทยานธรณีสตูลในครั้งนี้ ย่อมส่งผลให้เกิดการกระตุ้นในเชิงท่องเที่ยวอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ซึ่งทางยูเนสโกจะโปรโมทให้เป็นที่รู้จักไปทั่วโลก จึงเป็นหน้าที่ของทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง ในการเตรียมความพร้อมต่าง ๆ ทั้งการให้ความรู้ สร้างไกด์พื้นที่ การส่งเสริมอาชีพ เพื่อรองรับจำนวนนักท่องเที่ยวจากทั่วทุกมุมโลก ที่ต้องการเดินทางมาสัมผัสอุทยานธรณีโลกแห่งนี้
แผนที่เส้นทางท่องเที่ยวในอุทยานธรณีสตูล
ด้วยพื้นที่กว้างใหญ่กว่า 2,597.21 ตารางกิโลเมตร จึงทำให้อุทยานธรณีสตูลมีเส้นทางท่องเที่ยวที่น่าสนใจอยู่เพียบ ทั้งแหล่งธรณีวิทยา และแหล่งท่องเที่ยวที่่น่าสนใจอื่น ๆ
แหล่งท่องเที่ยวอุทยานธรณีสตูล มีอะไรบ้าง ?
อุทยานธรณีสตูล มากมายด้วยแหล่งท่องเที่ยวหลากหลายประเภท เช่น
1. แหล่งท่องเที่ยวทางทะเล-หมู่เกาะ
- เกาะหลีเป๊ะ บริเวณรอบเกาะหลีเป๊ะเต็มไปด้วยปะการังอันสมบูรณ์ มีเวิ้งอ่าวที่สวยงาม หาดทรายละเอียด มากมายทั้งที่พัก ที่กิน ที่เที่ยวยามค่ำคืนครบครัน
- หมู่เกาะอาดัง เกาะที่มีหาดทรายละเอียดสวยงาม รอบเกาะมีเกาะเล็ก ๆ หลายเกาะ เช่น เกาะหลีเป๊ะ เกาะดง เกาะหินงาม และเกาะยาง เป็นเกาะที่เหมาะสำหรับการดำน้ำสำรวจโลกใต้ทะเล
- หมู่เกาะดง ประกอบไปด้วยเกาะน้อยใหญ่ซึ่งมีสภาพภูมิประเทศอันงดงามแปลกตา มีจุดดำน้ำลึกและตื้นอยู่หลายแห่ง และยังจะได้เจอลิงแสม ที่ออกมาให้นักท่องเที่ยวได้ยลโฉม
- หาดปากบารา เหมาะสำหรับนักท่องเที่ยวที่ต้องการความเป็นส่วนตัวและความสงบ มีจุดชมวิวให้นักเที่ยวเที่ยวได้มาพักผ่อน รวมทั้งยังเป็นจุดชมพระอาทิตย์ตกทะเลที่สวยงามอีกแหล่งหนึ่งของอุทยานธรณีสตูล
2. แหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศและผจญภัย
- ถ้ำเลสเตโกดอน สิ่งที่โดดเด่นของถ้ำแห่งนี้ที่สำคัญคือการพบซากดึกดำบรรพ์ของช้าง และแรดสมัยไพลสโตซีน โดยเฉพาะอย่างยิ่งช้าง สกุลสเตโกดอน
- น้ำตกธารปลิว แหล่งต้นน้ำนี้เป็นโพรงถ้ำในเทือกเขาหินปูนที่ทอดยาวและเป็นหน้าผาสูงชัน ไหลลาดไปตามพื้นหินลาดเอียง แล้วตกลงเป็นน้ำตกสูง มีถนนเข้าถึงจุดน้ำตก มีร้านค้าสะดวกสบาย
- ล่องแก่งวังสายทอง สามารถล่องได้ตลอดทั้งปี ลำธารมีสีเหลืองสวยงามเมื่อกระทบกับแสงแดด บางช่วงเป็นแก่งเล็ก ๆ เตี้ย ๆ ภายใต้ร่มไม้หลากหลายสายพันธุ์
3. แหล่งท่องเที่ยวเพื่อการเรียนรู้
- พิพิธภัณฑ์อุทยานธรณีสตูล ศูนย์ข้อมูลแหล่งอนุรักษ์ทางธรณีวิทยา ทั้งยังเป็นแหล่งเรียนรู้ ที่สร้างอาชีพ สร้างรายได้ ตลอดจนเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่มีชื่อเสียงของจังหวัดสตูล
- พิพิธภัณฑ์ช้างดึกดำบรรพ์ทุ่งหว้า ภายในนำเสนอเรื่องราวเกี่ยวกับช้างไทย ประวัติศาสตร์ วิถีชีวิต และศิลปวัฒนธรรมท้องถิ่นในจังหวัดสตูล และซากดึกดำบรรพ์ช้างที่พบใน ถ้ำเลสเตโกดอนและซากดึกดำบรรพ์อื่น ๆ
ภาพจาก ayapuengnoom / Shutterstock.com
รวมถึงยังมีแหล่งท่องเที่ยวเชิงวิถีชีวิต ที่นักท่องเที่ยวจะได้ร่วมสัมผัสและเรียนรู้วัฒนธรรมวิถีชีวิตชาวสตูล เช่น ชาวมานิ (เงาะป่า) ประเพณีลอยเรือ ประเพณีไหว้ผีโบ๋ และบ่อเจ็ดลูก เป็นต้น
นอกจากสถานที่ท่องเที่ยวเหล่านี้แล้ว อุทยานธรณีสตูลยังมีสถานที่ท่องเที่ยวที่น่าสนใจอยู่อีกหลายแห่ง เช่น ถ้ำวังน้ำกล้วย, เขาน้อย, ถ้ำภูผาเพชร และอื่น ๆ อีกมากมาย สามารถดูรายละเอียดสถานที่ท่องเที่ยวอุทยานธรณีสตูลเพิ่มเติมได้ที่ satun-geopark.com
ค่าเข้าอุทยานธรณีสตูล
จริง ๆ แล้วนักท่องเที่ยวไม่ต้องเสียค่าเข้าในการเข้าเที่ยวภายในอุทยานธรณีสตูล หากแต่นักท่องเที่ยวจะเสียค่าใช้จ่ายในส่วนของเส้นทางท่องเที่ยวในชุมชนหรือพื้นที่นั้น ๆ แทน (ทั้งนี้ราคาอาจแตกต่างกันไปตามแต่ละชุมชนและพื้นที่)
นับเป็นเรื่องน่ายินดีของชาวสตูลและประเทศไทยอย่างมาก ที่ยูเนสโกประกาศให้อุทยานธรณีสตูลเป็นอุทยานธรณีโลกแห่งแรกของประเทศไทย ทำให้เรามีสถานที่ท่องเที่ยวดี ๆ และเป็นที่รู้จักต่อสายตาชาวต่างชาติมากยิ่งขึ้น เพราะเราเชื่อว่า…ต่อให้เป็นในสายตาของคนไทยด้วยกันเอง ลองใครได้มาเที่ยวที่อุทยานธรณีสตูล ต้องประทับใจในความสวยงามของธรรมชาติด้วยกันทุกคนอย่างแน่นอนค่ะ ^ ^ (สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ อุทยานธรณีสตูล โทรศัพท์ 063 465 4924)
ขอขอบคุณข้อมูลจาก
เว็บไซต์ satun-geopark.com, เฟซบุ๊ก Satun Geopark, เว็บไซต์ dmr.go.th, เฟซบุ๊ก กรมทรัพยกรธรณี, เฟซบุ๊ก PR Satun Geopark, เว็บไซต์ satun-geopark.com
