![เกาะหมาก เกาะหมาก](http://img.kapook.com/u/sutasinee/7/24_1.jpg)
![เกาะหมาก เกาะหมาก](http://img.kapook.com/u/sutasinee/7/23_1.jpg)
ธเนศ งามสม...เรื่อง
ปณต คูณสมบัติ...ภาพ
1. รายรอบคือทะเลคราม หมู่เกาะน้อยใหญ่ ขอบน้ำจรดโค้งขอบฟ้า
เราอยู่ห่างจากแผ่นดินใหญ่ 23 ไมล์ทะเล ไกลจนรู้สึกได้ว่า ที่นี่คล้ายโลกอีกใบ
"1 ชั่วโมง บนเรือเร็ว ทว่าเวลากลับค่อย ๆ เนิบช้า เกาะหมากยิ่งดูเนิบช้า" ผมเขียนไว้ในสมุดบันทึกเช่นนั้น บนชายหาดอันร่มรื่นด้วยหมู่ไม้ กล่าวได้ว่าที่นี่เงียบสงบและร่มเย็นด้วยหมู่ไม้ หากโบยบินเคียงนกทะเล เราจะเห็นรูปทรงเกาะนี้คล้ายดาวสี่แฉก ปรากฏตรงกลางระหว่างเกาะช้างกับเกาะกูด ดั่งจุดสีเขียวกลางท้องทะเลคราม และหากทอดเท้าไปตามชายหาด ลัดเลาะไปบนเกาะเนื้อที่ 9,000 ไร่ อารมณ์รับรู้คล้ายพบดินแดนแปลกใหม่ ไม้ใหญ่ยืนเคียงหาดทรายทอดยาว บ้านโบราณแทรกซ่อนกลางสวนยางพาราและสวนมะพร้าวเก่าแก่
"เราหวังว่าทุกอย่างจะเป็นไปช้า ๆ" ธานินทร์ สุทธิธนกูล หนึ่งในลูกหลานผู้ถือสิทธิ์ที่ดินบนเกาะนี้ บอกกับเราด้วยน้ำเสียงชัดเจนอย่างคนเข้าใจโลกดี
ย้อนเวลากลับไปในช่วงที่ฝรั่งเศสแผ่อิทธิพลทั่วอินโดจีน อาณาจักรสยามจำต้องแลกเสียมราฐ พระตะบอง ศรีโสภณ เพื่อจะคงจันทบุรีและตราดไว้
![เกาะหมาก เกาะหมาก](http://img.kapook.com/u/sutasinee/7/26.jpg_2.jpg)
อ่าวสวนใหญ่ ยังมีน้ำครามใสและต้นไม้ร่มรื่น
ในเวลาเดียวกัน ด้วยเหตุผลหลากหลาย พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 พระราชทานสิทธิ์ที่ดินเกาะหมากและเกาะใกล้เคียงกัน
"ตระกูลเราเคยอยู่ที่เกาะปอ เกาะเล็ก ๆ ในเขตเกาะกงของกัมพูชา หลังจากแลกตราดกับประจันตคีรีเขต เราก็ย้ายมาอยู่ที่นี่เมื่อ พ.ศ. 2447" คุณธานินทร์เล่าย้อนความหลัง
เกาะหมากจึงเป็นเพียงไม่กี่เกาะที่มีโฉนดถือครอง ขณะลูกหลาน 5 สายตระกูลยังคงอาศัยอยู่บนเกาะนี้ ที่พิพิธภัณฑ์เกาะหมาก เรื่องราวเก่าก่อนบอกเล่าผ่านข้าวของเครื่องใช้วิทยุสื่อสาร อานม้า ตะเกียงเจ้าพายุ โทรศัพท์ยุคแรก ๆ รวมถึงภาพถ่ายเก่า มีทั้งภาพชีวิตในยุคนั้น และภาพ “นักท่องเที่ยว” กลุ่มแรกที่มาเยือนเกาะหมาก ภาพดังกล่าวบันทึกไว้ราว 40 ปีมาแล้ว
![เกาะหมาก เกาะหมาก](http://img.kapook.com/u/sutasinee/7/25.jpg)
เสน่ห์ของเกาะหมากอยู่ที่ความงามธรรมชาติ
2. "ชายหาดเป็นของทุกคน รวมถึงฝูงปลาและต้นไม้"
ผมบันทึกประโยคนี้ขณะไปเยือน อ่าวพระ ชายหาดโค้งขาวด้านทิศเหนือ ที่ซึ่งร่มรื่นด้วยทองหลางต้นใหญ่หลายคนโอบ วันที่ไปเยือนอ่าวพระยังไร้สิ่งก่อสร้างดัดแปลงใด ๆ มีเพียงบ้านหลังเล็ก ๆ ของเจ้าของที่ดินไว้ดูแลสวนมะพร้าว ชายหาดโรยด้วยไปทองหลางและหูกวางทะเล ราวแต่งแต้มด้วยสีเหลืองและแดงสดใส
ผู้มาเยือนชาวต่างชาติคงคล้ายกับเรา อารมณ์รู้สึกเหมือนพบที่ร้างห่างไกล บางคนผูกเปลนอนได้ร่มเงาสน หญิงสาวบางคนปูผ้านอนอาบแดดอุ่นบนชายหาดเดียวกัน ครอบครัวชาวประมงก็นั่งซ่อมอวนรอน้ำใหม่
"ช่วงนี้น้ำเสีย แห้งตอนกลางวัน จะขึ้นอีกทีก็ตอนกลางคืนนั่นละ" ชายชราเครายาวบอกแล้วก็ยิ้มใจดี แกเล่าว่า ปูปลาอ่าวนี้ยังพอหาได้ ตัวแกยังชีพด้วยอวนปูม้า ได้มาก็พอซื้อหาข้าวของจำเป็น
![เกาะหมาก เกาะหมาก](http://img.kapook.com/u/sutasinee/7/26.jpg_1_1.jpg)
อ่าวด้านทิศเหนือเหมาะที่จะแล่นเรือใบ
มองจากชายหาดเราจะเห็นเรือประมงลำน้อยลอยวางอวน ไม่ไกลกันนัก เรือใบลำกะทัดรัดก็จอดลอยลำ เห็นแวบแรกคำถามบางอย่างก็ผุดในใจ แต่เมื่อคิดหลากหลายแง่มุม มันอาจดีกว่าเรืออวนลำโต ๆ ที่ทำลายปะการังและปลาเล็กปลาน้อยก็เป็นได้
![เกาะหมาก เกาะหมาก](http://img.kapook.com/u/sutasinee/7/26.jpg_3.jpg)
ที่แหลมตุ๊กตา มีบาร์เล็ก ๆ น่านั่งชมตะวันคล้อยลับขอบฟ้า
"ที่นี่เปลี่ยนไปไม่มาก ตอนผมเด็ก ๆ เกาะเงียบมาก ชายหาดก็คล้ายทุกวันนี้" สุรีย์พล ตะเวทีกุล ลูกหลานต้นตระกูลเกาะหมาก บอกเล่ากับเราเช่นนั้น เหตุผลของการเปลี่ยนแปลงอาจไม่ใช่เวลา คงเพราะผู้อยู่เรียนรู้ว่าโลกภายนอกก้าวไปรวดเร็วเพียงใด
"พ.ศ. 2514 คุณลุง คุณอา พาเพื่อนชาวเยอรมันมาเที่ยว นับเป็นนักท่องเที่ยวกลุ่มแรกก็ว่าได้ ปีถัดมาเราเลยสร้างรีสอร์ทแห่งแรก" คุณธานินทร์เล่าถึงภาพถ่าย "นักท่องเที่ยว" ที่พิพิธภัณฑ์เกาะหมาก
![เกาะหมาก เกาะหมาก](http://img.kapook.com/u/sutasinee/7/28.jpg_2.jpg)
พิพิธภัณฑ์เกาะหมาก ช่วยเก็บรักษาข้าวของในอดีต เพื่อรักษาตัวตนและความเป็นมา
กล่าวถึงผู้ถือสิทธิ์ที่ดินเกาะนี้ ทั้ง 5 ตระกูลสืบสายมาจาก หลวงพรหมภักดี ต้นตระกูลตะเวทีกุล ได้รับการศึกษาเล่าเรียนอย่างดี มีไม่น้อยที่ไปเรียนต่อประเทศต่าง ๆ ความคิดอ่านจึงก้าวหน้าและหลากหลาบ อย่างเช่นโครงการ Low Carbon Destination ที่มุ่งหวังให้เกาะหมากเป็นแหล่งท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน โดยใช้พลังงานธรรมชาติอย่างแสงอาทิตย์การบำบัดน้ำเสีย จัดการขยะให้มีประโยชน์ รวมถึงรักษาวิถีอันดีงามของท้องถิ่น
![เกาะหมาก เกาะหมาก](http://img.kapook.com/u/sutasinee/7/28_1.jpg)
ที่แหลมสน ประมงพื้นบ้านยังไม่หายสูญ
"เราหวังให้ทุกอย่างเป็นไปช้า ๆ" คุณธานินทร์เอ่ยคำเดิมพลางยิ้มอารมณ์ดี เขาลงมือทำตามความคิดนี้ด้วยการให้ความรู้ใหม่ ๆ แก่เพื่อนบ้าน วิถีอันเรียบง่ายสามารถอยู่ร่วมกับการท่องเที่ยวได้ สวนมะพร้าวและสวนยางพาราคือรายได้ที่แน่นอน รวมถึงเป็นเสน่ห์ให้ผู้คนชื่นชมระหว่างมาเยือน
"นักท่องเที่ยวบางคนขอซื้อแผ่นยางพาราไปเป็นที่ระลึก มีบ่อย ๆ ที่อยากชิมมะพร้าวจากต้นสูงลิ่ว ผมเลยนึกถึงสัดส่วน 20/80 เราใช้พื้นที่เพียง 20 เปอร์เซ็นต์ รองรับการท่องเที่ยว เหลือเก็บไว้ 80 เปอร์เซ็นต์ เป็นสวน เป็นพื้นที่สีเขียว" คุณธานินทร์ หมายถึงแนวทางแบบพอเพียง หากเกิดวิกฤตการท่องเที่ยววันใด ผู้คนที่นี่ก็ยังอยู่ด้วยตัวเองได้
![เกาะหมาก เกาะหมาก](http://img.kapook.com/u/sutasinee/7/27_1.jpg)
แม้จะมีผู้มาเยือนมากขึ้น ทว่าคนเกาะหมากยังดำเนินวิถีเช่นวันเก่าก่อน ที่อ่าวตาโล่ง
3. "ผมชอบที่นี่ตั้งแต่เด็ก" ชายวัย 68 เอ่ยน้ำเสียงเย็น ๆ อย่างคนแก่ใจดี
เราพูดคุยกันตรงชานบ้านของชายชรา บ้านไม้หลังสวยซึ่งยื่นออกไปในทะเล มองเห็นริ้วทรายโค้งยาวราวจิตรกรบรรจงวาดเขียน
"ผมเกิดที่นี่ ปู่ผมเป็นคุณหลวง" อธิจิตต์ ตะเวทีกุล เล่าย้อนความหลัง ความทรงจำในวัยเยาว์ล้วนแจ่มชัด เด็กชายในวันนั้นผ่านการเดินทางขึ้นล่องกรุงเทพฯ-เกาะหมาก โดยมีเรือใบเป็นพาหนะ เติบโตแวดล้อมมากับคนสวน สวนมะพร้าว สวนยางพารา
"สมัยนั้นเราใช้เรือใบ เดินทางที 3 เดือน 6 เดือน เพราะต้องรอลมเปลี่ยนทิศ ถึงจะออกเรือได้" ชายชราเล่าพลางยิ้มสบายใจ
เกาะหมากในวันนั้นมีเพียงเรือกสวนและต้นไม้ใหญ่ ไร้รีสอร์ทและนักท่องเที่ยว มีก็เพียงญาติมิตรที่มาเยี่ยมเยือนเป็นครั้งคราว ความบันเทิงมีเพียงวิทยุกับหนังสือ ซึ่งจะมาพร้อมกับเรือจากบางกอก
![เกาะกระดาด เกาะกระดาด](http://img.kapook.com/u/sutasinee/7/30.jpg_2_1.jpg)
มะพร้าวที่ให้ผลยาวนานมาถึงวันนี้
"เราปลูกมะพร้าวมากกว่า 3 ใน 4 เลยก็ว่าได้" ชายชราเล่าถึงที่ดิน 1,600 ไร่ ที่สืบทอดต่อมา มะพร้าวคือรายได้หลักหล่อเลี้ยงผืนดินและคนงานในสวนยางพารา ซึ่งนำมาปลูกไล่เลี่ยกับจังหวัดตรังยังมีไม่มาก มะพร้าวมากมายจะถูกเก็บแล้วลำเลียงลงเรือกลประมง เที่ยวหนึ่งบรรทุกได้ถึง 10 ตัน แล่นไปขายที่กรุงเทพฯ
"เรามันคนบ้านนอก" เล่าถึงตรงนี้ชายชราก็ยิ้มกว้าง หลังใช้ชีวิตบนแผ่นดินใหญ่ระยะหนึ่ง ชายชราก็ย้ายตัวเองมาอยู่ที่นี่เป็นการถาวร
ถึงวันนี้สวนมะพร้าวถูกปล่อยร้างไปกว่าครึ่งแล้ว เพราะต้นสูงลิ่วอายุร่วมร้อยปี ยากแก่การปีนเก็บ เรือกลประมงเลยถูกพักงาน แล้วยกขึ้นคานทำเป็นบ้านพักหลังสวยสำหรับญาติมิตร ที่ค่อย ๆ ทดแทนคือยางพารา ซึ่งต้นพันธุ์ใหม่ ๆ ให้น้ำยางอย่างน่าชื่นใจ
ตะวันค่อย ๆ คล้อยบ่าย ลมทะเลโบกโบย เรื่องเล่าของชายชราค่อย ๆ เติมเต็มหน้ากระดาษสมุดบันทึก
![เกาะหมาก เกาะหมาก](http://img.kapook.com/u/sutasinee/7/28.jpg_3_1.jpg)
ต้นยางพาราอายุกว่า 80 ปี ที่บอกเล่าเรื่องราวเกาะแห่งนี้
"ต้นยางพาราอายุกว่า 80 ปี" ผมจดคำบอกนั้นลงบรรทัดสุดท้าย กล่าวลาชายชราแล้ว เราบ่ายหน้าไปยังสวนมะพร้าวเก่าแก่ ยืนมองไม้ใหญ่ที่แผ่คลุมสวนไว้เป็นเนื้อเดียวกันด้วยความตื่นตา
จากสวนมะพร้าวเราแวะไปที่บ้านหลวงพรหมภักดี บ้านต้นตระกูลผู้สืบทอดผืนดินเกาะนี้ อาจารย์เพลินตา ตะเวทีกุล ก็อารีพาไปยังสวนยางพาราเก่าแก่
"ราวกับชายชรา" คือความรู้สึกขณะยืนตรงหน้าต้นยางพาราขนาดกว่า 2 คนโอบรอบ กิ่งสาขาดั่งไม้ป่าแผ่เงาร่มเย็น โมงยามนั้นผมคล้ายมองเห็นเกาะหมากในวันวาน
![เกาะกระดาด เกาะกระดาด](http://img.kapook.com/u/sutasinee/7/29_1.jpg)
ราว 30 ปีก่อน มีการนำเนื้อทราย 2-3 คู่ มาปล่อย ในวันนี้พวกเขาขยายพันธุ์กว่า 500 ตัวด้วยกัน
![เกาะกระดาด เกาะกระดาด](http://img.kapook.com/u/sutasinee/7/30_1.jpg)
เนื้อทราย
4. "เกาะกระดาด น่าจะมาจากชื่อของต้นกระดาดที่พบมากบนเกาะ ลักษณะคล้ายต้นบอน ต้นเผือก" พระราชหัตถเลขา พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5
![เกาะกระดาด เกาะกระดาด](http://img.kapook.com/u/sutasinee/7/30.jpg_1_1.jpg)
ก่อนออกเดินทางผมพบบันทึกจำนวนหนึ่งที่บอกเล่าถึงเกาะหมากรวมถึงเกาะกระดาด เกาะเล็ก ๆ ซึ่งอยู่ใกล้ชิดติดกัน ทบทวนพระราชหัตถเลขายิ่งน่าอ่าน เพราะล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ 5 เสด็จประพาสเกาะกระดาดถึง 10 ครั้ง จากการเสด็จพระราชดำเนินเยือนตราดทั้งหมด 12 ครั้ง รวมถึงเกาะหมาก 2 ครั้งด้วยกัน โดยครั้งแรกนั้นพระองค์มีพระชนมายุเพียง 20 พรรษา ระหว่างนั่งเรือข้ามเกาะ ระยะห่างเพียง 1 ไมล์ทะเล กลับให้อารมณ์เนิบช้า ยิ่งก้าวขึ้นเกาะ ความเงียบสงบคล้ายนำพาไปเยือนวันเก่าก่อน
"ในเกาะกลางนั้นไม่มีเขาศิลาเหมือนเกาะทั้งปวง เป็นแต่ดินราบ ๆ เป็นเนินสูงอยู่ใจกลาง...อนึ่งเนื้อแลกวางมีในเกาะนี้..." บันทึกจากพระราชหัตถเลขา กล่าวได้ว่า กาลเวลาแทบไม่เปลี่ยนแปลงที่นี่เลย เว้นเพียง "เนื้อแลกวาง" ซึ่งปัจจุบันกลายเป็นฝูงเนื้อทราย
![เกาะกระดาด เกาะกระดาด](http://img.kapook.com/u/sutasinee/7/29.jpg_1_1.jpg)
ที่เกาะกระดาด กาลเวลาคล้ายหมุนไปเนิบช้า ตรงชายหาดหน้านอกแทบจะไม่เปลี่ยนเลย จากคราวรัชกาลที่ 5 เสด็จประพาสต้นเมื่อ พ.ศ. 2419
ย้อนไปในช่วงกรณีพิพาทฝรั่งเศส เกาะกระดาดนับเป็นหนึ่งในจุดยุทธศาสตร์ ด้วยอยู่ใกล้น่านน้ำสยาม-กัมพูชา รัชกาลที่ 5 ทรงรับรู้ความจริงข้อนี้ พระองค์จึงทรงซื้อสิทธิ์ที่ดินบนเกาะกระดาด แล้วออกเอกสารการถือครองอย่างถูกต้องตามกฎหมาย ในเวลาต่อมามรดกนี้ตกเป็นของ หม่อมเจ้านิทัศนาธร จิรประวัติ โอรสองค์โตที่เกิดกับหม่อมเจ้าหญิงสุมนมาลย์ ด้วยความห่างไกล ยากแก่การดูแลจึงขายต่อให้เอกชนซึ่งบุกเบิกทำสวนมะพร้าว
ถึงยุค นายชุมพล รังควร บุตรผู้ถือครองสิทธิ์ต่อมา มีการปรับปรุงเป็นแหล่งท่องเที่ยวในชื่อ "เกาะกระดาด ไอร์แลนด์ รีสอร์ท" นับเป็นสถานตากอากาศสวยทันสมัย มีการนำเน้อทราย 2-3 คู่มาเลี้ยงไว้ด้วย
"เราคล้ายอยู่ตรงกลางของเวลา อดีตกับปัจจุบันเชื่อมร้อยกันที่นี่" ผมบันทึกอารมณ์รู้สึกขณะตะวันคล้อยแตะขอบฟ้า เราพักค้างที่บังกะโลอายุร่วม 30 ปี ริมชายหาดอันร่มรื่นด้วยไม้ใหญ่ เนื้อทรายนับร้อยตัวเล็มหญ้าอยู่ตรงโน้นตรงนี้
![เกาะหมาก เกาะหมาก](http://img.kapook.com/u/sutasinee/7/28.jpg_1_1.jpg)
วัดเกาะหมาก ยังเป็นศูนย์รวมใจ
ใต้แสงสุดท้ายแห่งวัน เกาะหมากมองเห็นอยู่ไม่ไกล ด้านทิศใต้ปรากฏเกาะกูดราง ๆ ผมเดินไปที่ชายหาด เกลียวคลื่นโยนตัวอาบไล้พึมพำ อ่านบันทึกพระราชหัตถเลขา ความรู้สึกยิ่งชวนตื่นใจ เรื่องราวมากมายระหว่างพระองค์เสด็จประพาสต้น ตัวอักษรบรรจุภาพมากหลายชวนตื่นตา
ใต้แสงจันทร์นวลใย ผมจดข้อความสุดท้ายลงสมุดบันทึก ก่อนเมฆจะห่มดวงจันทร์ ก่อนความเงียบงันอันงดงามจะเลือนหาย
![เกาะหมาก เกาะหมาก](http://img.kapook.com/u/sutasinee/7/26_1.jpg)
อ่าวพระเงียบสงบ ไร้สิ่งก่อสร้างแปลกตา
ขอขอบคุณ
![](http://img.kapook.com/image/icon/ann56.gif)
![](http://img.kapook.com/image/icon/ann56.gif)
![เกาะหมาก เกาะหมาก](http://img.kapook.com/u/sutasinee/7/31.jpg)
คู่มือนักเดินทาง
![](http://img.kapook.com/image/icon/ann56.gif)
![](http://img.kapook.com/image/icon/ann56.gif)
![](http://img.kapook.com/image/icon/ann56.gif)
![](http://img.kapook.com/image/icon/ann56.gif)
![](http://img.kapook.com/image/icon/ann56.gif)
![เกาะหมาก เกาะหมาก](http://img.kapook.com/u/sutasinee/7/31.jpg_1.jpg)
การเดินทาง
ที่ท่าเรือแหลมงอบ มีเรือเร็วไปเกาะหมากให้บริการ ปาหนัน สปีดโบ๊ท มีเที่ยวเวลา 12.30 และ 16.00 น. ลีลาวดีสปีดโบ๊ท มีเที่ยวเวลา 10.30 น., 14.00 น., 16.00 น. ค่าโดยสาร 450 บาท
แนะนำที่พัก
![เกาะหมาก เกาะหมาก](http://img.kapook.com/u/sutasinee/7/31.jpg_2.jpg)
![](http://img.kapook.com/image/icon/ann56.gif)
![เกาะหมาก เกาะหมาก](http://img.kapook.com/u/sutasinee/7/31.jpg_3.jpg)
![](http://img.kapook.com/image/icon/ann56.gif)
![](http://img.kapook.com/image/icon/ann56.gif)
สอบถามข้อมูลเพิ่มเติม
ททท. สำนักงานตราด เลขที่ 100 หมู่ 1 ถนนตราด-แหลมงอบ ตำบลแหลมงอบ อำเภอแหลมงอบ จังหวัดตราด โทรศัพท์ 0 3959 7259-60
ขอขอบคุณข้อมูลและภาพประกอบจาก
![](http://img.kapook.com/image/Logo/osotho_logo.jpg)
ปีที่ 55 ฉบับที่ 9 เมษายน 2558