สุโขทัยชวนนักท่องเที่ยวย้อนรอยเส้นทางเครื่องปั้นดินเผาและสังคโลก สัมผัสมรดกแห่งสุโขทัย มรดกโลกที่ประกาศความเกรียงไกรในอารยธรรม
จังหวัดสุโขทัย เชิญทุกท่านร่วมตามรอย "เครื่องปั้นดินเผา เครื่องสังคโลก" อันแสดงอัตลักษณ์ของเมืองสุโขทัย ด้วยศิลปวัฒนธรรมที่ยังทรงคุณค่าสืบทอดอารยธรรมมานานกว่า 700 ปี และมีชื่อเสียงเลื่องลือไปทั่วโลก พร้อมเชิญชมวิถีชุมชนเครื่องปั้นดินเผาที่บ้านทุ่งหลวง เตรียมยกมาตรฐานเครื่องปั้น เพิ่มมูลค่าด้วยการพัฒนาเป็นสินค้าใหม่ ๆ ดึงดูดนักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและต่างชาติ
นางสุมิตรา ศรีสมบัติผู้ว่าราชการจังหวัดสุโขทัย กล่าวว่า เครื่องสังคโลกของจังหวัดสุโขทัยมีชื่อเสียงมาอย่างยาวนาน แสดงให้เห็นถึงความเป็นบ้านเป็นเมือง เป็นแหล่งอารยธรรมอันเป็นความภาคภูมิใจของชาวสุโขทัยและของคนไทยทั้งชาติ ปัจจุบันนี้จังหวัดได้ส่งเสริมการพัฒนาเครื่องสังคโลกและเครื่องปั้นดินเผาให้เข้ากับยุคสังคมปัจจุบันมากขึ้น เป็นการยกมาตรฐานการผลิตและเพิ่มมูลค่าสินค้า ไม่ว่าจะเป็นงานปั้นในลักษณะประติมากรรมตามออเดอร์ เช่น รูปปั้นของตัวละครในวรรณคดี หรืองานภาชนะ ถ้วยน้ำชา กาแฟ โคมไฟ ถ้วยชาม หรือของที่ระลึกต่าง ๆ
เครื่องสังคโลกสุโขทัยมีความโดดเด่นที่การปั้นและเคลือบน้ำยา ซึ่งเป็นสูตรเฉพาะของสุโขทัย มักเป็นภาชนะมีลวดลายเฉพาะของสุโขทัย คือ เป็นรูปปลา กงจักร และดอกไม้ เป็นสีเขียวและสีคราม ปัจจุบันยังคงสืบทอดการทำสังคโลกกันมากที่อำเภอศรีสัชนาลัย
ส่วนเครื่องปั้นดินเผาสุโขทัยก็เป็นงานฝีมือไทยที่สืบทอดกันมากว่าหลายร้อยปีเช่นกัน ดังปรากฏหลักฐานบนศิลาจารึก โดยได้รับการถ่ายทอดวิชามาจากชาวจีนที่มาทำการค้ากับสุโขทัย สืบทอดกันมารุ่นสู่รุ่น ปัจจุบันมีแหล่งผลิตอยู่ที่บ้านทุ่งหลวง อำเภอคีรีมาศ เป็นงานปั้นเพื่อใช้ในการประกอบอาหารและถนอมอาหาร เช่น หม้อกรันที่ไว้ใช้ใส่ข้าวสาร ใส่น้ำดื่ม ด้วยคุณลักษณะที่กักเก็บความเย็นได้ดี เพราะใช้ดินที่มีคุณภาพในพื้นที่ คือ ดินจากแหล่งหนองอ้อ และแหล่งหนองทอง ซึ่งมีคุณสมบัติเหนียวไม่มีส่วนผสมของกรวดและสิ่งเจือปน จึงง่ายต่อการนำมาปั้น ปัจจุบันดินในพื้นที่ไม่เพียงพอเพราะมีความต้องการเป็นจำนวนมาก จนต้องสั่งดินมาจากพื้นที่อื่น เช่น จังหวัดเชียงใหม่
เมื่อได้มาก็นำมาเข้ากระบวนการแยกดิน, ตำดินให้เหนียว แล้วจึงนำไปขึ้นรูปทรงต่าง ๆ ที่นิยมมากที่สุด ก็คือ ชามขนาดใหญ่ ถ้วยน้ำ พานรอง โคมไฟ ตลอดจนรูปตัวละครในวรรณคดี รูปสัตว์ ของประดับตกแต่งต่าง ๆ อาจเพิ่มความงามด้วยการฉลุลายโปร่ง กรรมวิธีการเผาของเครื่องปั้นดินเผาและเครื่องสังคโลกสุโขทัยต่างจากเครื่องปั้นดินเผาชนิดอื่น เพราะใช้เตาทุเรียง คือ เตาเผารูปทรงเอกลักษณ์คล้ายประทุนเกวียน แต่ปัจจุบันได้ปรับเปลี่ยนเผาในเตาแก๊สที่ให้ความร้อนสูงถึง 1,250 องศา เมื่อเผาแล้วดินจะสีเข้มขึ้นเป็นสีออกส้ม
ในการตามรอยเครื่องปั้นดินเผา ณ กลุ่มเครื่องปั้นดินเผาบ้านทุ่งหลวง นักท่องเที่ยวจะได้ชมการสาธิตการทำเครื่องปั้นแบบดั้งเดิม ตั้งแต่การขึ้นรูปซึ่งจะมีอยู่สี่วิธี คือ การขึ้นรูปด้วยแป้นหมุน การขึ้นรูปด้วยการหล่อ การขึ้นรูปด้วยการปั้น และการปั้นด้วยการตี ซึ่งในปัจจุบันนั้นยังหลงเหลือการทำวิธีนี้อยู่น้อยแห่งในเมืองไทย
สัมผัสวิธีทำเครื่องปั้นของลูกหลานสุโขทัยครบทุกกระบวนการแล้ว ยังจะได้เยือนพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติสวรรควรนายก ที่อำเภอสวรรคโลก ชมเตาทุเรียงโบราณ เรียนรู้กรรมวิธีการทำเครื่องสังคโลก และตื่นตากับแหล่งเตาทุเรียงที่มีการขุดค้นพบมากมาย
"เราเชื่อว่าทุกกิจกรรมท่องเที่ยวที่จัดขึ้นในปีท่องเที่ยวสุโขทัย (รุ่งอรุณแห่งความสุข) 2556-2557 นี้ จะเชิญชวนให้นักท่องเที่ยวมาเยือนเมืองสุโขทัยมากยิ่งขึ้น เพราะสุโขทัยมิใช่เพียงโดดเด่นด้วยมรดกโลกถึงสองแห่งเท่านั้น หากแต่ยังมีธรรมชาติศิลปวัฒนธรรม งานฝีมือ วิถีชีวิต แหล่งท่องเที่ยวหลากหลาย ตลอดจนอาหารการกินที่อุดมสมบูรณ์มากมายรอต้อนรับ ให้ทุกคนมาสัมผัสความสุขที่สุโขทัยค่ะ" นางสุมิตรา กล่าวปิดท้าย
ขอขอบคุณข้อมูลและภาพประกอบจาก
