ภูผาม่าน ยามสนธยา (อสท)
ทันทีที่ผมเดินทางผ่านพ้นชุมชนเก่าแก่อันร่มรื่นของตัวอำเภอคอนสาร จังหวัดชัยภูมิ ที่ชาวบ้านยังนิยมทำสวนหมากและมะพร้าวสืบทอดต่อเนื่องมาจากรุ่นปู่ ย่า ตา ทวด จู่ ๆ ภาพภูเขาที่มีหน้าผาตัดสูงชันก็โผล่มาปรากฏเด่นชัด เหมือนมีม่านขนาดยักษ์กั้นอยู่สุดปลายไร่นาเบื้องหน้า แม้ว่าเราจะยังอยู่ห่างไกลกันว่า 10 กิโลเมตร
"ภูผาม่าน" เป็นชื่อที่คนในท้องถิ่นเรียกผาหินอันตระการตาลูกนี้มาช้านาน ก่อนจะถูกนำไปตั้งเป็นชื่ออำเภอของจังหวัดขอนแก่น และอุทยานแห่งชาติ ซึ่งครอบคลุมพื้นที่ ที่ภูผาลูกนี้ตั้งอยู่
นอกจากนี้ "ภูผาม่าน" ยังเป็นบ้านอันอบอุ่นและปลอดภัยของฝูง "ค้างคาวจมูกปุ่ม" ซึ่งเป็นค้างคาวกินแมลงนับแสนนับล้านตัว ที่อาศัยอยู่อย่างเนืองแน่นภายในถ้ำ ซึ่งทอดตัวเป็นโพรงลึกเข้าไปภายใต้ผาหินแห่งนี้
ในช่วงกลางวัน "ภูผาม่าน" ก็เปรียบเสมือนกับ "ยักษ์ใหญ่" ที่กำลังหลับใหล และคอยปกป้องฝูงค้างคาวที่กำลังพักผ่อนอยู่ในถ้ำให้พ้นภัยจากแสงแดด สายฝน หรือพายุกล้าภายนอก
ผมต้องรอจนถึงเวลาเย็นย่ำ เจ้ายักษ์ใหญ่ที่เคยสงบนิ่งจึงถูกปลุกให้ตื่นขึ้นมาอีกครั้ง ในช่วงขณะที่ดวงตะวันคล้อยต่ำลงจนแตะขอบฟ้า และเริ่มปรากฏเสียงร้องอันสับสนของฝูงค้างคาว ดังเล็ดลอดออกมาจากปากถ้ำ เสียงนั้นเริ่มดังกระหึ่มและกระชั้นขึ้น เหมือนกับพลังที่อัดแน่นอยู่ภายในเถื่อนถ้ำ กำลังถูกกระตุ้นให้ขยายตัว จวนเจียนจะระเบิดออกมาทุกขณะ
ไม่นานนักก็เริ่มปรากฏร่างของเจ้า "นกมีหู หนูมีปีก" พากันบินวนเวียนไปมาอยู่บริเวณปากถ้ำ จากสิบเป็นร้อย จากร้อยเป็นพัน จนค้างคาวตัวแรกได้บินนำออกมาสู่โลกภายนอก เหล่าสมาชิกค้างคาวจมูกปุ่มทั้งหลาย จึงได้พากันพวยพุ่งติดตามกันเป็นสายสีดำยาวเหยียดสุดสายตา ตัดกับท้องฟ้ายามสนธยา มันได้แปรรูปขบวนไปมาอยู่อย่างต่อเนื่อง จากลอนคลื่นสูง ๆ ต่ำ ๆ ที่เคลื่อนไล่ล้อตามกัน แล้วเปลี่ยนเป็นการส่ายไปมาเหมือนกับงูยักษ์ กำลังเลื้อยอยู่บนฟากฟ้า บางครั้งก็บิดเป็นเกลียวเหมือนดอกสว่านมหึมา ที่อัดแน่นไปด้วยชีวิตของเจ้าค้างคาวจำนวนนมหาศาล ได้อย่างน่าตื่นตาตื่นใจ
ปรากฏการณ์ธรรมชาติอันยิ่งใหญ่นี้ดำเนินไปกว่าชั่วโมง จนดาวเดือนเริ่มทอแสงประกายประดับฟากฟ้า ฝูงค้างคาวจึงค่อย ๆ ขาดสายลง
ภูผาม่านเริ่มกลับสู่ความเงียบสงบอีกครั้ง ฝูงค้างคาวจมูกปุ่มได้จากไปในความมือมิดยามราตรี เพื่อทำหน้าที่ควบคุมจำนวนแมลงตามสวนไร่นา และป่าเขาลำเนาไพรให้อยู่ในภาวะสมดุล ตามที่ได้รับมอบหมายมาจากธรรมชาติ ดังเช่นทุกค่ำคืนที่เวียนมาถึง ส่วนเจ้ายักษ์ใหญ่ก็ยังคงรอคอยการกลับบ้านของเหล่าสมาชิกตัวน้อย ๆ ที่จะพากันกลับมาด้วยความอิ่มหนำสำราญ พร้อมกับกระเพาะที่อัดแน่นไปด้วยหมู่แมลงก่อนที่ฟ้าจะรุ่งสาง
มิตรภาพระหว่างผาหินและเถื่อนถ้ำกับฝูงค้างคาวนับแสนนับล้านตัว จะเป็นเช่นนี้ตลอดไป ในลมหายใจของ "ภูผาม่าน"
ขอขอบคุณข้อมูลจาก
ISSN 0125 7226 ปีที่ 50 ฉบับที่ 3 ตุลาคม 2553
