โครงการศึกษาวิธีการฟื้นฟูที่ดินเสื่อมโทรมเขาชะงุ้ม อันเนื่องมาจากพระราชดำริ หนึ่งในสถานที่ท่องเที่ยวเชิงเกษตรที่สำคัญในจังหวัดราชบุรี ที่ช่วยพลิกฟื้นผืนดินให้อุดมสมบูรณ์ และส่งเสริมอาชีพที่ยั่งยืนให้เกษตรกรไทย
สำหรับ "โครงการศึกษาวิธีการฟื้นฟูที่ดินเสื่อมโทรมเขาชะงุ้ม อันเนื่องมาจากพระราชดำริ" เป็นอีกหนึ่งโครงการดี ๆ ที่พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ทรงมอบให้เกษตรกรไทย ตั้งอยู่ที่ตำบลเขาชะงุ้ม อำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี จัดตั้งขึ้นเพื่อสนองพระราชดำริพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช และใช้เป็นศูนย์กลางในการศึกษาวิจัยและสาธิตทดสอบวิธีการฟื้นฟูปรับปรุงดินเสื่อมโทรมให้สามารถใช้ประโยชน์ได้
และยังเป็นการส่งเสริมอาชีพเกษตรกรที่อยู่ในบริเวณใกล้เคียงกับพื้นที่โครงการ ได้เรียนรู้วิธีการจัดการดิน น้ำ และพืชอย่างถูกต้อง มีความยั่งยืน ไม่กระทบต่อสิ่งแวดล้อม ซึ่งจะทำให้เกษตรกรมีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น และยังถือเป็นการพัฒนาแหล่งน้ำในเขตพื้นที่โครงการให้เพียงพอกับการอุปโภคบริโภคและทำการเกษตรเพื่อการอนุรักษ์ทรัพยากรดิน น้ำ และป่าไม้ ให้คงความอุดมสมบูรณ์ ตลอดจนใช้เป็นแหล่งศึกษาดูงานสำหรับนักท่องเที่ยวและประชาชนที่สนใจ
ความเป็นมาของโครงการ
เริ่มต้นมาจากที่พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ทรงได้รับการน้อมเกล้าฯ ถวายที่ดินจำนวนประมาณ 700 ไร่ จากราษฎรอดีตเป็นนายตำรวจยศสัญญาบัตร ซึ่งแต่เดิมทำเป็นฟาร์มปศุสัตว์และปลูกพืชไร่ และมีการใช้ที่ดินอย่างผิดวิธีทำให้หน้าดินเสียหาย ดินขาดความอุดมสมบูรณ์ เกิดสภาพความแห้งแล้งโดยทั่วไปจนไม่สามารถปลูกพืชได้ หรือผลผลิตลดลงได้
เมื่อพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช เสด็จพระราชดำเนินไปทอดพระเนตรพื้นที่จึงได้พระราชทานพระราชดำริในการปรับปรุงที่ดินเสื่อมโทรมแห่งนี้ให้กลับมามีความอุดมสมบูรณ์อีกครั้ง เพื่อพลิกฟื้นผืนดินให้สามารถเพาะปลูกได้ รวมทั้งยังทรงแนะนำให้ปลูกหญ้าแฝกเพื่อการอนุรักษ์ดินและน้ำ หลังจากที่พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ได้พระราชทานพระราชดำริในการปรับปรุงพื้นที่แห่งนี้ เมื่อวันที่ 26 พฤศจิกายน 2526 หน่วยงานต่าง ๆ ได้สนองพระราชดำริ ด้วยการศึกษาทดลองเพื่อหาวิธีการปรับปรุงดินในพื้นที่ให้กลับนำมาใช้ประโยชน์ในการเกษตรได้อีก และเป็นแนวทางในการปรับปรุงดินให้แก่ราษฎรที่อยู่บริเวณใกล้เคียง ตลอดจนเป็นรูปแบบสำหรับใช้เป็นแนวทางในการพัฒนาพื้นที่อื่น ๆ ซึ่งมีปัญหาคล้าย ๆ กับที่ดินแห่งนี้
"โครงการศึกษาวิธีการฟื้นฟูที่ดินเสื่อมโทรมเขาชะงุ้ม อันเนื่องมาจากพระราชดำริ" ถือเป็นโครงการที่กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ได้จัดทำขึ้นเพื่อเป็นการเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ในวโรกาสพระชนมพรรษาครบ 60 พรรษา และพระราชพิธีรัชมังคลาภิเษก
สำหรับพื้นที่นั้น พลตำรวจตรี ทักษ์ ปัทมสิงห์ ณ อยุธยา ได้น้อมเกล้าฯ ถวายที่ดินบริเวณตำบลเขาชะงุ้ม อำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี เนื้อที่ประมาณ 694 ไร่ 2 งาน 38 ตารางวา ซึ่งเดิมเป็นฟาร์มปศุสัตว์ ที่ดินถูกชะล้างพังทลายและทำให้เสื่อมโทรมจนเกือบใช้ประโยชน์ไม่ได้ อีกทั้งได้มีการขุดดินลูกรังไปใช้ประโยชน์อีกด้วย และความทราบถึงพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ดังนั้นในวันที่ 4 มกราคม 2528 ได้พระราชทานพระราชกระแสรับสั่งกับ หม่อมเจ้าจักรพันธ์เพ็ญศิริ จักรพันธุ์ ซึ่งนำความกราบบังคมทูลเกี่ยวกับ โครงการการศึกษาวิธีการฟื้นฟูที่ดินเสื่อมโทรมเขาชะงุ้มฯ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ภูมิพลอดุลยเดช ได้มีพระราชกระแสรับสั่งดังนี้…
- แนวทางการฟื้นฟูให้พัฒนาแหล่งน้ำเป็นที่ปลูกไม้ยืนต้นให้มีความชุ่มชื้น สวยงามตามธรรมชาติ
- ให้ใช้ชื่อโครงการตามที่เสนอไปคือ โครงการศึกษาวิธีการฟื้นฟูที่ดินเสื่อมโทรมเขาชะงุ้มอันเนื่องมาจากพระราชดำริ
- การศึกษาปรับปรุงบริเวณที่ดินเสื่อมโทรมอย่างหนัก โดยวิธีการเสริมสร้างแหล่งน้ำปรับปรุงบ่อดิน แก้ปัญหาดินลูกรังและจัดระดับให้เหมาะสมเพื่อให้มีน้ำใช้
ต่อมา นายสี วรรณเทวี ได้น้อมเกล้าฯ ถวายที่ดินเพิ่มเติมอีก 63 ไร่ 1 งาน 3 ตารางวา ซึ่งอยู่ติดกับพื้นที่โครงการศึกษาวิธีการฟื้นฟูที่ดินเสื่อมโทรมเขาชะงุ้มทางทิศเหนือให้กับมูลนิธิชัยพัฒนา พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชได้มีพระราชกระแสรับสั่งกับ นายสุเมธ ตันติเวชกุล เลขาธิการมูลนิธิชัยพัฒนา ให้พัฒนาที่ดินแปลงดังกล่าวเป็น 3 ส่วน คือ ให้ฟื้นฟูสภาพป่า ดำเนินการพัฒนา และปล่อยไว้ในสภาพเดิม อีกทั้งยังมีพื้นที่อีกส่วนหนึ่งที่อยู่ติดกับพื้นที่โครงการ ซึ่งมูลนิธิชัยพัฒนาจัดซื้อเพิ่มเติมมีจำนวน 91 ไร่ 3 งาน 81 ตารางวา ทำให้ในปัจจุบันมีพื้นที่โครงการจำนวนทั้งสิ้น 849 ไร่ 3 งาน 22 ตารางวา
ภายในโครงการมีกิจกรรมสำหรับนักท่องเที่ยวมากมาย อาทิ การชมแปลงสาธิตวิธีการฟื้นฟูดินเสื่อมโทรมให้กลับกลายมาเป็นดินที่อุดมสมบูรณ์อีกครั้ง, การเที่ยวชมฐานการเรียนรู้ต่าง ๆ, เดินชมเส้นทางศึกษาธรรมชาติบนป่าเขาเขียวในระยะทาง 1,170 เมตร เมื่อเดินขึ้นไปยังจุดชมวิวบนเขาเขียวสามารถมองเห็นโครงการที่อยู่เบื้องล่างได้อย่างกว้างขวาง, ชมกิจกรรมการแนะนำต้นไม้ป่าให้นักท่องเที่ยวได้รู้จักกับป่าประเภทเต็งรังและป่าเบญจพรรณ และอาจจะได้ชมฝูงไก่ป่า และนกสายพันธุ์ต่าง ๆ ได้
นอกจากนี้ยังสามารถเดินทางท่องเที่ยวชมพลับพลาที่ประทับ ซึ่งจัดตั้งเพื่อรับเสด็จฯ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ณ บริเวณอ่างเก็บน้ำภายในโครงการได้ เรียกได้ว่าที่นี่เหมาะแก่การเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตรที่ให้ทั้งความรู้ ความเพลิดเพลิน เป็นแหล่งศึกษาดูงานของนักศึกษาและประชาชนทั่วไป แถมยังเป็นสถานที่ที่เราได้ชื่นชมพระปรีชาสามารถของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ที่พระราชทานพระราชดำริในการปรับปรุงที่ดินเสื่อมโทรมแห่งนี้ จนมีสภาพที่อุดมสมบูรณ์ขึ้นกว่าในอดีตมาก ตามหนึ่งในพระราชดำริแนะนำที่ว่า "ให้ช่วยดูแลรักษาป่า อย่าไปรังแกป่า ถ้าปล่อยทิ้งไว้ไม่ให้ใครรบกวนป่า"
สำหรับนักท่องเที่ยวที่สนใจเดินทางเข้ามาท่องเที่ยวภายใน "โครงการศึกษาวิธีการฟื้นฟูที่ดินเสื่อมโทรมเขาชะงุ้ม อันเนื่องมากจากพระราชดำริ" ได้ฟรี !! โดยไม่เสียค่าใช้จ่าย ซึ่งภายในจะมีบริการสถานที่จอดรถ ห้องน้ำ ห้องอบรม และรถพาเที่ยวชมโครงการไว้บริการ แต่ที่นี่จะไม่มีห้องพัก แต่จะมีสถานที่กางเต็นท์ไว้รองรับนักท่องเที่ยว โดยขออนุญาตจากเจ้าหน้าที่ภายในโครงการก่อนทุกครั้ง และไม่มีร้านอาหารและน้ำดื่มไว้บริการ สำหรับนักท่องเที่ยวที่เดินทางมาเป็นหมู่คณะสามารถโทรศัพท์มาเพื่อให้เจ้าหน้าที่จัดรับรองได้ที่เบอร์โทรศัพท์ 0 3222 6744
เวลาเปิด-ปิด : เปิดให้เข้าชมทุกวันจันทร์-อาทิตย์ เวลา 08.00-17.00 น. (เข้าชมฟรีไม่เสียค่าใช้จ่าย)
ที่ตั้ง : หมู่ 2 ตำบลเขาชะงุ้ม อำเภอโพธาราม จังหวัดราชบุรี
โทรศัพท์ : 0 3222 6744
ขอขอบคุณข้อมูลและภาพประกอบจาก
ldd.go.th, เที่ยวราชบุรี.com, เฟซบุ๊ก เที่ยวราชบุรี.com
