เยือนนครใต้ดิน ...ถิ่นเวียงกุมกาม (มติชน)
ใครจะรู้บ้างว่า ภายใต้ผืนดินที่เราเหยียบย่ำจะมีความทรงจำครั้งอดีตกาลแทรกอยู่ภายใน ความทรงจำที่บางครั้งถูกกาลเวลาฝังกลบเอาไว้ใต้ดินลึกถึง 1-2 เมตร ดังเช่นที่แหล่งท่องเที่ยวทางโบราณคดีแห่งใหม่
"เวียงกุมกาม" ที่ตั้งอยู่ในเขตตำบลท่าวังตาล-หนองผึ้ง อำเภอสารภี และตำบลหนองหอย อำเภอเมือง หรือทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ของเชียงใหม่ ห่างจากตัวเมืองอันศิวิไลซ์เพียงแค่ 5 กิโลเมตรเท่านั้น
การย้อนไปสัมผัสกับนครใต้พิภพอย่างเวียงกุมกามนั้นไม่ยาก แค่ไปแวะที่ศูนย์ข้อมูลเวียงกุมกาม แล้วรับฟังความเป็นมาของเวียงเก่าที่ถูกสร้างขึ้นในสมัยราชวงศ์มังรายหรือราชวงศ์ลวจังกราช อีกทั้งสัมผัสกับแบบจำลองเวียงเก่าแห่งนี้ เพื่อทำความเข้าใจแล้วค่อยเดินทางด้วยรถราง หรือจะขับขี่จักรยาน หรือจะนั่งรถม้าสุดเก๋ ก็สุดแล้วแต่การเลือกพาหนะให้ตรงใจ ก่อนท่องไปในอาณาบริเวณที่มีการค้นพบโบราณสถานเก่าแก่อยู่มากมาย
ว่ากันว่า...เวียงกุมกามแห่งนี้คือเมืองประวัติศาสตร์ที่เป็นอดีตของรุ่งอรุณแห่งนพบุรีศรีนครพิงค์เชียงใหม่ โดยพญามังรายสร้างบ้านแปงเมืองขึ้นเมื่อปี พ.ศ.1829 ในชัยภูมิที่มีแม่น้ำปิงไหลผ่านด้านทางทิศเหนือและทิศตะวันออก ตั้งอยู่ในที่ราบลุ่มบริเวณคุ้งน้ำ ทำให้เมื่อย่างเข้าหน้าฝน แม่น้ำปิงมีปริมาณสูง ก็จะโถมซัดเข้าท่วมเวียงได้ง่าย จึงไม่แปลกที่หลักฐานทางประวัติศาสตร์ที่เราเห็นจึงฝังลงในผืนดินแทบทั้งนั้น
หลังจากที่กรมศิลปากร ดำเนินการขุดค้น ขุดแต่ง และอนุรักษ์นั้นพบโบราณสถานอยู่ถึง 42 แห่งเป็นวัดวาอารามกว่า 27 แห่ง กระจัดกระจายทั้งในเวียงและนอกกำแพงเวียงที่มีพื้นที่กว้าง 600 เมตร ยาว 850 เมตร แม้จะมีวัดอยู่มากมาย แต่ด้วยความที่ฝังอยู่ใต้ดิน ทำให้การขุดค้นพบนั้นไม่ง่าย
แต่ก็ไม่ยากเพราะเมื่อมีการค้นพบเมือง ค้นพบกรุพระ เท่านั้นแหละก็มีคนแห่กันมาช่วยขุดกันมากมายทั้งที่หมายจะช่วยฟื้นคืนประวัติศาสตร์เมืองแห่งตำนาน และหมายว่าจะได้พระดี ของเก่าสวยสมัยพุทธศตวรรษที่ 19-21 ไป
เจ้าหน้าที่สาวชาวเหนือที่พาชมบอกว่า จากที่ฟังเขาเล่ามา พวกคิดไม่ดีก็มีอันต้องเป็นไปทุกรายไป น่าสนใจก็คือ วัดแรกที่เธอพาชาวเราเข้าชมนั้น เรียกว่า วัดกู่ป้าด้อม เป็นที่แรก รถรางหยุดอยู่บนถนน แต่วัดที่เธอบรรยายถึง อยู่ต่ำกว่าถนนลึกลงไปในดินประมาณ 1-2 เมตร ติดๆ กันมีบ้านไม้เก่า ซึ่งเป็นบ้านของป้าด้อมเจ้าของที่ดิน เธอว่า...ถ้าใครอยากมีชื่อติดอยู่ในประวัติศาสตร์ ก็ให้มาซื้อที่ดินแถวนี้ อย่างป้าด้อม ตอนนี้อายุก็ปาเข้าไปร้อยกว่าปีแล้ว (ฮา)
ถัดจากนั้นไม่ไกล เธอก็พาเราลัดเลาะไปวัดกานโถม หรือวัดช้างค้ำ ซึ่งมีศาลของพญามังรายให้กราบไหว้บูชา และต้นพระศรีมหาโพธิ์ต้นใหญ่ที่มีไม้ค้ำยันเอาไว้ตามความเชื่อ โบราณสถานในวัดแห่งนี้อยู่ใต้ดินประมาณ 1 เมตรกว่าๆ เดิมเป็นสนามฟุตบอล แต่พอมีชาวบ้านขุดเจอพระพิมพ์ดินเผาเก่าเท่านั้น กรุก็แตก เจ้าอาวาสจึงต้องแจ้งให้กรมศิลปากรเข้ามาช่วยดูแล
ไม่ไกลกันนัก เราก็เดินทางไปดูวัดเก่าอีกหลายแห่ง แต่ละแห่งที่ขุดค้นพบล้วนมีโบราณวัตถุผุดโผล่ขึ้นมาให้เห็นเป็นหลักฐาน อาทิ เครื่องถ้วยจีนที่วัดหนานช้าง หน้าตักของเทวดาและลวดลายปูนปั้นมกรคายมังกร วัดกู่ป้าด้อม แต่ที่ประทับใจชาวเราก็คือ วัดเจดีย์เหลี่ยม ที่ยังมีองค์เจดีย์อันงดงาม ที่ พญามังรายโปรดให้สร้างขึ้นในพุทธศตวรรษที่ 19
ไปครั้งนี้ เราได้เยือนวัดเก่าหลายวัด แม้จะไม่ถึง 9 วัด แต่ทุกวัดที่เราแวะ ชาวเราก็ได้ไหว้พระ ทำบุญ และจุดเทียนประจำวันเกิด จุดเทียนต่อดวงชะตา ตามความเชื่อของชาวเหนือ ที่สำคัญชาวเราทุกคนตั้งใจระลึกถึงพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และทุกคนก็ขอพรเหมือนกัน คือ ขอให้พระองค์ทรงหายจากพระอาการประชวรโดยเร็ว และมีพระพลานามัยที่แข็งแรง !!!
ใครจะรู้บ้างว่า ภายใต้ผืนดินที่เราเหยียบย่ำจะมีความทรงจำครั้งอดีตกาลแทรกอยู่ภายใน ความทรงจำที่บางครั้งถูกกาลเวลาฝังกลบเอาไว้ใต้ดินลึกถึง 1-2 เมตร ดังเช่นที่แหล่งท่องเที่ยวทางโบราณคดีแห่งใหม่
"เวียงกุมกาม" ที่ตั้งอยู่ในเขตตำบลท่าวังตาล-หนองผึ้ง อำเภอสารภี และตำบลหนองหอย อำเภอเมือง หรือทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ของเชียงใหม่ ห่างจากตัวเมืองอันศิวิไลซ์เพียงแค่ 5 กิโลเมตรเท่านั้น
การย้อนไปสัมผัสกับนครใต้พิภพอย่างเวียงกุมกามนั้นไม่ยาก แค่ไปแวะที่ศูนย์ข้อมูลเวียงกุมกาม แล้วรับฟังความเป็นมาของเวียงเก่าที่ถูกสร้างขึ้นในสมัยราชวงศ์มังรายหรือราชวงศ์ลวจังกราช อีกทั้งสัมผัสกับแบบจำลองเวียงเก่าแห่งนี้ เพื่อทำความเข้าใจแล้วค่อยเดินทางด้วยรถราง หรือจะขับขี่จักรยาน หรือจะนั่งรถม้าสุดเก๋ ก็สุดแล้วแต่การเลือกพาหนะให้ตรงใจ ก่อนท่องไปในอาณาบริเวณที่มีการค้นพบโบราณสถานเก่าแก่อยู่มากมาย
ว่ากันว่า...เวียงกุมกามแห่งนี้คือเมืองประวัติศาสตร์ที่เป็นอดีตของรุ่งอรุณแห่งนพบุรีศรีนครพิงค์เชียงใหม่ โดยพญามังรายสร้างบ้านแปงเมืองขึ้นเมื่อปี พ.ศ.1829 ในชัยภูมิที่มีแม่น้ำปิงไหลผ่านด้านทางทิศเหนือและทิศตะวันออก ตั้งอยู่ในที่ราบลุ่มบริเวณคุ้งน้ำ ทำให้เมื่อย่างเข้าหน้าฝน แม่น้ำปิงมีปริมาณสูง ก็จะโถมซัดเข้าท่วมเวียงได้ง่าย จึงไม่แปลกที่หลักฐานทางประวัติศาสตร์ที่เราเห็นจึงฝังลงในผืนดินแทบทั้งนั้น
หลังจากที่กรมศิลปากร ดำเนินการขุดค้น ขุดแต่ง และอนุรักษ์นั้นพบโบราณสถานอยู่ถึง 42 แห่งเป็นวัดวาอารามกว่า 27 แห่ง กระจัดกระจายทั้งในเวียงและนอกกำแพงเวียงที่มีพื้นที่กว้าง 600 เมตร ยาว 850 เมตร แม้จะมีวัดอยู่มากมาย แต่ด้วยความที่ฝังอยู่ใต้ดิน ทำให้การขุดค้นพบนั้นไม่ง่าย
แต่ก็ไม่ยากเพราะเมื่อมีการค้นพบเมือง ค้นพบกรุพระ เท่านั้นแหละก็มีคนแห่กันมาช่วยขุดกันมากมายทั้งที่หมายจะช่วยฟื้นคืนประวัติศาสตร์เมืองแห่งตำนาน และหมายว่าจะได้พระดี ของเก่าสวยสมัยพุทธศตวรรษที่ 19-21 ไป
เจ้าหน้าที่สาวชาวเหนือที่พาชมบอกว่า จากที่ฟังเขาเล่ามา พวกคิดไม่ดีก็มีอันต้องเป็นไปทุกรายไป น่าสนใจก็คือ วัดแรกที่เธอพาชาวเราเข้าชมนั้น เรียกว่า วัดกู่ป้าด้อม เป็นที่แรก รถรางหยุดอยู่บนถนน แต่วัดที่เธอบรรยายถึง อยู่ต่ำกว่าถนนลึกลงไปในดินประมาณ 1-2 เมตร ติดๆ กันมีบ้านไม้เก่า ซึ่งเป็นบ้านของป้าด้อมเจ้าของที่ดิน เธอว่า...ถ้าใครอยากมีชื่อติดอยู่ในประวัติศาสตร์ ก็ให้มาซื้อที่ดินแถวนี้ อย่างป้าด้อม ตอนนี้อายุก็ปาเข้าไปร้อยกว่าปีแล้ว (ฮา)
ถัดจากนั้นไม่ไกล เธอก็พาเราลัดเลาะไปวัดกานโถม หรือวัดช้างค้ำ ซึ่งมีศาลของพญามังรายให้กราบไหว้บูชา และต้นพระศรีมหาโพธิ์ต้นใหญ่ที่มีไม้ค้ำยันเอาไว้ตามความเชื่อ โบราณสถานในวัดแห่งนี้อยู่ใต้ดินประมาณ 1 เมตรกว่าๆ เดิมเป็นสนามฟุตบอล แต่พอมีชาวบ้านขุดเจอพระพิมพ์ดินเผาเก่าเท่านั้น กรุก็แตก เจ้าอาวาสจึงต้องแจ้งให้กรมศิลปากรเข้ามาช่วยดูแล
ไม่ไกลกันนัก เราก็เดินทางไปดูวัดเก่าอีกหลายแห่ง แต่ละแห่งที่ขุดค้นพบล้วนมีโบราณวัตถุผุดโผล่ขึ้นมาให้เห็นเป็นหลักฐาน อาทิ เครื่องถ้วยจีนที่วัดหนานช้าง หน้าตักของเทวดาและลวดลายปูนปั้นมกรคายมังกร วัดกู่ป้าด้อม แต่ที่ประทับใจชาวเราก็คือ วัดเจดีย์เหลี่ยม ที่ยังมีองค์เจดีย์อันงดงาม ที่ พญามังรายโปรดให้สร้างขึ้นในพุทธศตวรรษที่ 19
ไปครั้งนี้ เราได้เยือนวัดเก่าหลายวัด แม้จะไม่ถึง 9 วัด แต่ทุกวัดที่เราแวะ ชาวเราก็ได้ไหว้พระ ทำบุญ และจุดเทียนประจำวันเกิด จุดเทียนต่อดวงชะตา ตามความเชื่อของชาวเหนือ ที่สำคัญชาวเราทุกคนตั้งใจระลึกถึงพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และทุกคนก็ขอพรเหมือนกัน คือ ขอให้พระองค์ทรงหายจากพระอาการประชวรโดยเร็ว และมีพระพลานามัยที่แข็งแรง !!!
แนะนำการท่องเที่ยว สถานที่ท่องเที่ยว ร้านอาหาร พร้อมคูปองส่วนลดโรงแรมเพียบ
ขอขอบคุณข้อมูลจาก
